DSC08497 (3)

NOWE TENDENCJE W ESTETYCE XI

NOWE TENDENCJE W ESTETYCE XI

jCżytano więc Niemców. Ale to, co wybierano z ich dziel i pK stawiano jako idee nowe lub romantyczne, bardzo odległe by) ściśle rzecz biorąc - od romantycznej myśli niemieckiej. |p^ wszystkim dlatego, że nawiązywano głównie do wielkich popij ników szkoły romantycznej - dojierde a, Lessinga, Goęty Schillera - a z kręgu jenajskiego powoływano się częściej jedyS na prace Augusta Wilhelma Schlegla o sztuce dramatycznej j. one spotykały się z pozytywnymi reperkusjami: nie wgłębjJ się w istotę nowej filozofii, odcinano się stanowczo od „q, stycyzmów” i „ciemności”, starano się przeszczepiać na grunt po ski wyrwane z kontekstu poszczególne idee dotyczące sztuki q poezji.

Na pewno nie można było ani z «Pamiętnika Warszawskiego

Z takim widzeniem artysty współgra anonimowy artykuł Różnica między rozsądnym a śmiałym, zamieszczony w «Pamiętniku Warszawskim» w 1816 r.Tu już nie o artyście, lecz ogólnie o człowieku się mówi, i każdemu czytelnikowi objawia się piękno zachowań odważnych i światoburczych, wykraczających, poza rachuby rozsądku; nasuwa się od razu skojarzenie z artykułem Mickiewicza O ludziach rozsądnych i ludziach szalonych, w którym poeta już po powstaniu listopadowym wprowadzi ten wątek do myśli patriotycznej.

W tym też czasie na łamach «Pamiętnika» ukazał się wyszydzający romantyczność felieton Stanisława Kostki Potockiego, utrafia-jący w sedno późniejszych sporów między klasykami a romantykami. Potocki widział w propozycjach niemieckich szkodliwy irracjo-

am z innych pism tej epoki zdobyć autentycznej wiedzy o rozwijaj nalizm i zagrożenie dla polskiego języka i oświaty narodowej; tu w cym się w Niemczech czy w Anglii nurcie romantycznym. Ale po satyrycznym tonie pisał o zawiązaniu się „Konfederacji Gocko-Sar-wpływem kontaktu z nowymi prądami umysłowymi w Europie po mackiej, wskutek której każda strona zobowiązuje się do ćmienia scy pisarze występowali ze śmiałymi propozycjami odmiennego o lub gaszenia wzrastającej oświaty”, szydził z „Wysokich Mistycz-dotąd widzenia postawy twórcy, wartości dzieła, stosunku do pi no-Romantycznych Stanów”, utworzonych przez tych, „co w wideł.(Rozpoczynały się gorące spory, które stanowiły wstępI zupełnej pragną żyć ciemności, jako też i tych, co podają łatwe zdecydowanego opowiedzenia się - przez młode pokolenie środki zmienienia niewiadomości w umiejętność, szaleństwa w je-stronie romantyzmu. ]    niusz, a to pod zasłoną transcendentalnej niezrozumiałości swo-

Te wczesne artykuły były utrzymywane w tonie pojednawczy! jej”⁵. Zapowiedź Potockiego, iż „wszystko wróży, że wojna między ich autorzy pragnęhżaszczepić nowe idee w umysły współczesnyi Klasycznymi a Mistyczno-Romantycznymi zaciętą będzie”, miała bez dokonywania gwałtownych przewrotów estetycznychjukaz się sprawdzić już wkrótce, bo po opublikowaniu rozprawytKazi-jąc je jako osobliwe rozszerzenie poglądów od dawna uznawanyd mierzą Brodzińskiego O klasyczności i romantyczności tudzież o W tym tonie£rąiiQszekW^^k przedstawiał koncepcję łamiącej duchu poezji^^^iejQ^\^). J

reguły geniusza w szkicu^poezji wogólnościj 18151- Poeta jawił    Z punktu widzenia późniejszego kształtowania się polskiego ro-

tu nie jako człowiek światłyTedukowanyTkunsztownie i w zgódl mantyzmu szczególnie ważne w tym wystąpieniu autora Wiesława z prawidłami uprawiający swe artystyczne rzemiosło, lecz ja! wydaje się (obok ugruntowania postulatu tworzenia literatury na-natchniony geniusz, łączący „przeszłość z przyszłością” (to wyra rodowej) -określenie pojęcia romantyczności. Już tytuł artykułu ny ślad lektur jenajskiego kręgu romantyków), rozpłomienionyofwskazuje, jak dużą rangę przypisywał jej Brodziński .‘potraktował niem „w górnych niebach zatlonym”. Oczywiście, genialny artyf s _Stanisław Kostka Potocki. WW I protokółu Zielkiej kapi-nie może naginać swego talentu wedle sztywnych^prawideł i W ffituły kawalerów Niedźwiadka, «Pamiętmk Warszawski» 1816, t. V, s. 375, pozostawia je dla poetów „miernych zdolności” ||fe    Bij 377.