DSC08515 (3)

■1

■1

XL VI

NA EMIGRACi:

TOW1AŃSK1

nujące słuchaczy wykłady do konkretnej walki politycznej^,

też przecież miała być osobliwym wcieleniem poezji w życie P (Ostatnie romantyczne wyznania wiary poetów-ęmigtantów

i,    i___»„ ..i________________________■ •_____. ,    ,przypadły na rok 1848 — czas ostatniego rozbudzenia wielkich na-

. ..    . , _?} . , y . P ‘ P J E ^{e c}JtCia£hp. "dziej MickiewiczaT~Slowackiego. apokaliptycznych przewidywań

kich. Młodzieńcze idee Mickiewicza, postulującego jsięganja Krasińskiego - i wielkich rozczarowań. Nie dyskutowano już jed-piesni gminnych, przybrały teraz postać bardziej kategoryczną.¹ nak nad rolą, jaką winna pełnić poezja w tej rewolucyjnej sytuacji, ma już tego podziału, który nakazywał sięganie do 'ludowych Teraz było ..czynienie poezji”, osobiste uczestnictwo w wydarzę^ deł — jest przeświadczenie, że to z literatury ludowej, z podańJ mach? Legion Mickiewicza, wyprawa Słowackiego w Poznańskie, i nych wywodzi się cała narodowa literatura. W poezji objawia? ^zamiast wiedzy agitacyjna-publicystyka «Trybuny Ludów*, wartości, uzasadniające historyczna misję polskiego narodu ^    ^: Kończył się wielki romantyzm. Pozostał Norwid. Przybył doPa-

ją prawdziwą, którą Mickiewicz nazwał też mesianiczmT. ,3S W^ia’ ^ ^ [^{eszcze 1 dzialali} wielcywlćszczowie. Pozwijanie jed-

"T*⁷------—    . ---—---r - “■ . ^j’ nak przez nich stworzonei idei poezji romantyczne] me było ]uz

słowo obiawione, poezia zvwa, ma ona byc czyniona, a meok . ,    a • i - ^r .    , . ,    • .    ___

.    . ■ * .d    —-2—^—-j    _: - wtedy możliwe. Am podejmowanie dalekosiężnych koncepcji,

albo potem dopiero pisana , ^otez z gatunków literackich Mirt _wcielania słowa w czyn. Możliwa już była tylko poezja jako sposób

wicz najwyżej cenił dramat, bo w nim najlepiej można ukazał^ _pisanj_a. wcielania czynu, myśli, idei- w słowoTJ---

Tanie człowieka, wielkie konflikty,^ nawiązać dialog poety zą "TTaką poezję, która by łaby obowiązkiem moralnym i najwyższą dem (zob. Kurs III, wykład XVI).    sztuką, postulował Norwid.jWymagało to najpierw oczyszczenia

' Poglądy Słowackiego ulegały w tymże czasie wielkiej metan ]^eJ ze wszystkiego, co zbędne, ćo związane z sytuacją historyczną: fozie — i sam poeta sugestywnie narzucał obraz nagłej prynĄTPT5bwiem sprawa nie poezji, lecz reform społecznych lub dzienni-

P własnego ducha i pojmowania poetyckiej działalności. Manifcs kar.stwa,. Jak pisał we wgtgpie_do Vade-mecum, „strona moralna kcyjnymi sygnałami tej przemiany były wiersz Tak mi Boże da powinna teraz zająć w. nie,) główne miejsce^ Ale był NorwM poetą feoraz początek Genez is z Ducha (gdzie krea^T^SStTS ^zeP^oki Mickiewicza:- i choć romantycznFĘoncepcje poezji odrzu-

łaukazana jako zaTiTprawdy objawionej)/. Oczywiście, jedl^l’_u^cho?^{iaż w},^ld?^al Je wszędzie poprzez cień grobowy zawietoo-

___    ...... ^{J 3} ,    . . V    ³ ..    , nvch nadzieli kolemo zegnane] koryfeuszy, to przecież tamte idee

prograflLpoetycki, jaki można marzyć w takiej sytuacji,    _{w nim tk}J p_r*_ede wszystkim wiara w niezwykle posłan-

dęSyg^zywama objawień - i ujęcia ich w słowa^wagązcflŁ^ _poezji_ _{wiara nie mnicjszej miary) niibyłau}Mickiewicza przeniesiona z utworu literackiego na osgbg_goety-kreatoi,Ry słowackiego; tyle, że rolę jej widział już inaczej. Gdy pisał, że jest w twórczości Słowackiego zlat ostatnich wiele wskazówek,rfep_ezj_a jest czynu testamentem^Promethidioń|. jakże to sformulo-wiących jakie cnoty i walory duchowe zbliżają do stanu bycia po»_anie~bliskie idei Mickiewicza, iż prawdziwa jest tylko ta poezja,. najwyższe wyniesienie prawdy i piękna, oderwanie od materialiwtóra jest zapisem dokonanego czynu, wizji, objawienia. U Norwi-ci, idealne przemienianie się, podniesienie się do stanu wizji profc trochę już odmiennie: ma być testamentem, a więc finałem-ale czych... Poezją mogły stawać się. dzielą pisane (sam Słowacki iI początkiem. Początkiem poezji nowej, podejmującej problemy wtedy pisa!!), ale także natchnione, zgoła apostolskiefoirnyjdziaŁoralne, przede wszystkim trud dochodzenia do prawdy; to miało JnQŚci. Działalności publicznej', o wielkim rozmachu, jak meśitłyćzadaniem słowa (Ogólniki). Norwid osadzał poezję w świecie kul-idei przewodniej tłumom; te idee pojawiają się wielekrnć wŁy-Lcywilizacji; w świecie moralności, którą miała ksztalto-Słowackiego.