XL
NA EMIGRACJI
KRZEWIENIE MESJANICZNEJ WIARY
widać świetnie tę wałku między wiarą w indywidualną wielk M narodu została przywołana by wpisać go - ina
muszu a wielkością prostoty, Pycha- t upa^k, to droga mkiejJmprowizacji-^ boski, ocalający plan dziejów.
Wlelkitj Improwizacji, Kordiana. Hrabiego Henryka, apost^^- • !___|___=________.___• j-=- -u.:.; «___i___.___rrr;
geniuszu zapisał Stefan Garczyński w Wacława dziejach.
\N iązał się z tymi kreacjami także dylemat zemsty. ^ds^^j^moć&rpnEłroname^amych piszących, iż ten właśnie ton Konradowi w celi więziennej przez szatana pieśń zemsty pro|l|jjjj(]zje oddźwięk w sercach emigrantów. Ci zaś, którzy wtedy ina-
ojj [Mesjaniczno-heroiczny nurtznajdzie później liczne kontynuację wSpIteraturaltra^ arto zwrócić tu uwagę na jedno ję
ła ostatecznie do upadku człowieka. Inaczej ujmie tę sPraWęjLej rozumieli sprawę narodu i rolę poezji, wyznawali z góry prze-ronim Kajsiewicz:w przedmowie do tomiku swych sonetów ,J^-ucie swego osamotnienia.^ Krasiński pisał o tym w liście do zemsty dziką, straszliwą i groźną” uzna za „święte pienia”20,^ geeve’a (25 stycznia 1833), Słowacki, zbyt w pierwszych latach osobliwe wynaturzenie idei mesjanicznych wynikało z pojawj!emigracji odległy od uniesień religijnych i patriotycznej egzaltacji, się nadziei na możliwość brania udziału w zbrojnej walce. ulegać nastrojom mesjanistycznym, szybko spostrzegł swą Gdy szli z Francji do Polski i ginęli emisariusze, wiązały si^Jzolację. bliwie motywy posłannictwa, poświęcenia, zemsty - i pieśni, jT(jgkstów, które można by zakwalifikować jako poetyckie pro-cej nieść przesłanie do pokolenia następców, wzrastającego ^gramy, powstawało w latach trzydziestych niewiele-z poetów wy-większego prześladowania i okropniejszych obrazów”. Taktylko^Jowadci opublikował takie deklaracje: jysi£p dojlj. Kajsiewicz - takie myśli mógłby zrodzić napisany w sześć lat dedykacyjny w Balladynie. ZjwórczośdMickie-
niej wiersz Szymona Konarskiego, wiersz bluźnierczy i pełen^^i^iS^ackręgo i^Krasińsj^Sgo wyłaniał się jednak z pewnością rv. że dla narodu bluźniercze nawet słowa i czyny są cenniejsT*11 wspólny postulowany model £oęzp. Mimo, że postawy ide-___i we poetow były pod wielu względami bardzo rożne, to jednak
• | I tóć jednolite były główne cechy tego wzorca[To absolutny priory-
Wtedy zas, w 1833 roku, wydarzenia związane z wysyłaniem J ,. i /.16 ,, .3 . f . ; . — 1 ■
. . 1. . ’ } ,. *t problematyki współczesnej, aktualności, oraz wiara w niezwy-
kraju emisanuszy, spory toczone wokol sensu tych dziaKl—,^—3——Ł-—SI w •• • . j-r—k——=—i-
J ....... 3 . ... . Ja, przemiemaiaca człowieka moc poezu -1 stądtraktowame iei
męczeńska śmierć wielu, wszystko to pozwoliło wzbogacić — —
ów kreowany przez Mickiewicza w Księgach wzorzec pielgizmj*
artykule O ludziach rozsądnych i ludziach szalonych poeta j nadchodząca perspektywa miała być tym wielkim tłem,
zwy kłą mocą ^oryfikuje patriotyczne poczynania indywiduąli)wrt; pozwala zrozumieć czas dzisiejszy, przewidzieć przyszłe wy-wybitnych, kierujących się swoim wewnętrznym instynktełjema i pod ich kątem kształtować człowieka. Wprowadzano „uczuciem powinności”. Bronienie tylko kwestionowanego odważnie temat współczesny do dramatu i epopei, odwołując
czas prąymjednostkjdppoświęcenia własnego życia, ale i dopoljdo konkretnych wydarzeń z najnowszych dziejów narodu (III jnowanjądecyzji przezi^owrel^atchmonegopHe^Bogil^ Dziadów, Kordian, Pan Tadeusz), w wieszczej wizji nadcho-wach. tyczących całego narodu - choćby, jego racje wydawanych dni (w Nie-Boskiej komedii) lub też na drodze aluzji czy szalone, choćby były sprzeczne z powszechnymi mltrctńamaiłwietlania ogólnych mechanizmów historii (Irydion i rozpoczęty zaśzńÓw niesłychanie potężna apoteoza indywidualizmu, II dramatów historycznych Słowackiego). Perspektywa historii HH£|BI___łze miała okazać się kluczem dla przedstawienia tego, co
30 Zob. Hieronim Kajsie w\cz,Sonety, Paryż 1833.