DSC08747 (3)

148

Rozdział [V

w romantyzmie służy do wypowiadania zasad romantycznej epistemologii i on-tologii. Zakłada łączność świata widzialnego i niewidzialnego¹²⁷. Za pomocą upiora mówi się o śmierci całkiem inaczej niż przedtem, w sposób zupełnie nowy. Ponadto jest on metaforą metafizycznego zła, rozumu niszczącego duszą i serce człowieka, symbolem formy martwej, a w polityce stereotypem martwej idei. Staje się nośnikiem różnorodnych treści — spirytualistycznych, patriotycznych, rewolucyjnych i erotycznych. Kultura współczesna nadała mu wymiar globalny i symboliczny¹²⁸.

2. Wilkołaki powinowaci wampirów

Wilkołaki to mężczyźni lub kobiety, którzy bądź przemieniają się w wilki, bądź to udają (zarówno świadomie, jak i nieświadomie)¹²⁹. Podobnie jak wampiiy należą do stworzeń demonicznych, łączonych z działalnością czarownic. Wiara w możliwość przemiany człowieka w wilka i zbudowany wobec niej system mitów, obrzędów i rytów magicznych to wilkołactwo, czyli likantropią¹³⁰.

o

cr>

Obawa przed wilkołakami miała podłoże w rzeczywistości - w tradycyjnym społeczeństwie rolniczym wilk od zawsze był naturalnym rywalem człowieka. Z wilkami łączy się wiele zabobonów. Pliniusz wspomina w Historii naturalnej o przesądzie, wedle którego wilki mogą rzucać uroki na ludzi. „W Italii utrzymuje się przekonanie, że wzrok wilka jest szkodliwy i że jeżeli wilk pierwszy ■tąoirzy na człowieka, odbiera mu na jakiś czas mowę”¹³¹. Katalog magii Rudolfa Id dokumentuje, że przy narodzinach dziecka stosowano tzw. wilczą magię, gfc^Bdegnać zły urok¹³². Wilkołak uosabiał zbiorowy lęk przed drapieżnikiem.

H

*^00żerny wyróżnić trzy typy wilkołaków: ludzie przemieniający się w wilki na jMs czas (głównie czarownicy i czarownice), przemienieni na stałe i dusze pokutujące pod postacią wilków¹³³. Metamorfoza odbywała się w określone dni roku,

5ia św. Mikołaja (6 grudnia), św. Łucji (13 grudnia), w Boże Narodzenie, Trzech W Króli, Wielkanoc, Boże Ciało, dzień św. Jana (24 czerwca), Matki św. Jagodnej