klsti089

109

ROZDZIAŁ 4. HODOWLA ZWIERZĄT

nawji i Litwy. Brząkacz służy do straszenia nieposłusznych bydląt, oraz do rzucania w nie na podobieństwo maczugi pociskowej.

Nadzwyczaj zajmującym objektem jest kij szufelko wy. Gdy chodzi o terytorja słowiańskie, znam go dotychczas wyłącznie z paru okolic zachodniej i północno-zachodniej Kongresówki. Wszędzie jednak wyszedł już z użycia i oryginalnych okazów w Polsce wcale nie widziałem. Była to laska zaopatrzona w żelazną szufelkę na dolnym końcu; pasterz, chcąc owcę albo bydle nawrócić, nabierał na tę szufelkę nieco ziemi lub piasku i ciskał tern na zwierzę. W powiecie liOlskim zwała się ta laska prycą (pryca); w pow. przasnyskim nie miała osobnej nazwy. Identyczne i w identyczny sposób używane narzędzie pasterskie opisał Q. Potanin z północno-zachodniej Mon-

Mapka 2. Zasiąg kija grzechotkowego, używanego przez pasterzy (ob. fig. 92 i § 120). W okolicach a i b używają go tylko pasterze dworscy.

golji. Z drugiej strony jest ono szeroko znane w Niemczech, gdzie posiada nawet często hak obok szufelki, zdradzając tern skrzyżowanie typu szufelkowego z typem pastorałowatym. Ten ostatni, znany i na ziemiach słowiańskich (zwłaszcza na południowej Rusi i w krajach bezpośrednio od południa sąsiadujących z Węgrami, w Bułgarji etc.), przedstawia się zwykle jako laska zakulona u góry na podobieństwo