klsti101

121

ROZDZIAŁ 4. HODOWLA ZWIERZĄT

można orzec, iż w i)ołudniowo-zachodniej połowie naszego kraju dominuje śród innych wołanie ces, śće i t. p., zaś odpędzanie ve vo, natomiast w połowie północno-wschodniej panuje wołanie koś, kśu, oraz odpędzanie no, nu. Zawołanie koś powtarza się zresztą i dalej na Białorusi witebskiej, na zachodniej Wielkorusi, oraz na Łotwie, a bliskie jego odpowiedniki znajdujemy na Litwie i w Estonji. — W niektórych okolicach Biało- i Wielkorusi wołają też na konie okrzykiem, używanym pospolicie do wabienia krów.

134. Przechodzimy obecnie do zorjentowania się w pochodzeniu, rasach, gospodarczem znaczeniu i t. d. zwierząt i ptaków domowych, hodowanych przez Słowian.

Z drobiu (ob. też § 114) tylko kury hodowane sa powszechnie we wszystkich słowiańskich krajach. Dość często uprawiany jest także chów gęsi; choć np. na Polesiu, Białorusi i t. d. są całe, wcale rozległe okolice zupełnie go pozbawione; także na południu gęś domowa nie wszędzie jest pospolita. Najmniej rozpowszechnioną jest hodowla kaczek.

Śród zwierząt domowych, trzymanych przez Słowian, trzoda chlewna niewątpliwie "zajmuje bardzo ważne miejsce. Zasługuje też na uwagę, ze^_śwmina jest obrzędową strawą wTriFktóre doroczne święta, a szczególnie w święta noworoczne. Z wnętrzności świń wróżą.

Śród odmian świń, hodowanych na ziemiach słowiańskich, występować się zdają dwie zasadnicze rasy. Jedna z nich, rozpowszechniona zwłaszcza na znacznych obszarach Słowiańszczyzny północnej, ale występująca i na południu, pochodzić ma według dotychczasowych poglądów od dzika środkowo-europejskiego (Sus sc?’ofa ferus)_} odznaczając się jaśniejszein, względnie jasnem zabarwieniem szerści i skóry, znaczniejszą wielkością, dłuższym ryjem etc. Druga jest naogół nacechowana czarną pigmentacją, okrąglejszą budową ciała, mniejszym wzrostem, krótszym ryjem, inałemi nogami etc. i pochodzić ma od gatunku Sus vitiatus, żyjącego dziko w Azji, czy też od południowo.-ouropej-skiego nadśródziemnomorskiego podgatunku Sus scrofa subsp. me-diterraneus. Zresztą badania nad pochodzeniem i rasami świń, podobnie jak i wszystkich innych zwierząt domowych, są w toku i dadzą prawdopodobnie wyniki mniej lub więcej odmienne od dotychczasowych przj^rpuszczeń i hipotez. — Odmiany, pochodzące od dzika nadśródziemnomorskiego, hodują się m. i. w Serbochorwacji. Bardzo znaczne ilości świń czarno umaszezonych widzimy na ziemiach mało-ruskich, a także — na Polesiu. Dawniej były i w Polsce, gdzie i dziś jeszcze się przytrafiają. Ulrycha Werduma, podróżującego w lalach 1670—1672 po naszjun kraju, uderzyły w Lubelskiem „wielkie trzody świń, po większej części czarnych".

Do grupy odmian, pochodzących od dzika środkowo-europejskiego, należy świnią jednokopytna, która w pewnych okolicach Mało- i Białorusi przetrwała doniedawna. — Dodajmy, że w głuchym zakątku