DSC06861

Zróżnicowane poglądy na temat rodziny występują też w poszczególnych środowiskach społecznych. Te ostatnie są o tyle ważne, iź właśnie one bezpośrednio kształtują rzeczywistość życia rodzinnego, którą z ogromną pasją badają teoretycy.

W tym tekście podejmuję próbę spojrzenia na rodzinę oczami ludzi wchodzących dopiero w dorosłość¹. Podstawą badań było kilka pytań dotyczących rodziny pochodzenia młodych ludzi, jak jest przez nich postrzegana, jak się w niej czują, czy i ewentualnie co chcieliby w niej zmienić itp.

Dom rodzinny jest swoistym środowiskiem rozwoju dla wszystkich jego mieszkańców. W zależności od ich wieku wpływ ten ma charakter zróżnicowany. Ogólnie można stwierdzić, że im niższy wiek członka rodziny, tym oddziaływanie atmosfery życia rodzinnego jest silniejsze i bardziej rozległe. Wpływ rodziny na rozwój dziecka rozpoczyna się bardzo wcześnie, gdy podatność na recepcję wzorów i wartości jest wysoka. Długi i systematyczny proces socjalizacji kształtuje strukturę dominujących potrzeb i dążeń (por. Ziemska 1979; Tyszkowa 1991). Młody, dorastający człowiek czerpie wciąż ze swojej rodziny wzory zachowań, systemy odniesień, konfiguracje wrażliwości społecznych. Dla swojego rozwoju potrzebuje szczególnie dużo życzliwego otoczenia ułatwiającego mu utwierdzanie swojej tożsamości oraz wypracowywanie własnej koncepcji życiowej. Potrafi być jednak również krytyczny wobec własnej rodziny; w miarę rozszerzania się kontaktów ze środowiskiem pozarodzinnym spojrzenie na własną sytuację rodzinną staje się coraz bardziej dojrzałe i skiystalizowane, a bezpośrednie oddziaływanie rodziny stopniowo maleje (Nie-brzydowski 1986).

Dla bardzo wielu ludzi dom rodzinny jest oazą, obiektem identyfikacji, swoistą małą ojczyzną. Z tej perspektywy podstawową jest funkcja dawania poczucia bezpieczeństwa, wsparcia emocjonalnego, warunków sprzyjających dobremu samopoczuciu (Pielka 1994, s. 275-284). Ocenę jej spełniania mogą stanowić odpowiedzi napytania, czy respondent dobrze czuje się w domu, czy lubi w nim przebywać, czy odczuwa potrzebę powrotu będąc daleko od swoich najbliższych². Zdecydowana większość badanych deklarowała zadowolenie z własnej rodziny oraz z atmosfery panującej w ich domu. Nie jest to jednak zadowolenie bezkrytyczne.

Zadowolony(a) Niezadowołony(a) z rodziny    82,8%    9,6%

z atmosfery w domu    71,9%    21,6%

117

1

   Wykorzystywane dane stanowią znaczną część większego badania obejmującego młodzież ostatnich klas szkół ponadpodstawowych Lubelszczyzny.

2

   Badaniu emocji wzbudzanych przez rodzinę, dom rodzinny służyły dwa niezależne od siebie pytania. Jedno dotyczyło ewentualnego poczucia osamotnienia w domu, a drugie preferencji przebywania w lub poza domem, rodziną.