Obserwowany w* pierwszej połowie lat sześćdziesiątych duży nabór do służby osób z wyższym wykształceniem spowodował, iż począwszy od września 1965 r. zreorganizowano eksternistyczną formę doskonalenie kadry oficerskiej. ss Odtąd nowo przyjęci do służby na stanowiska oficerskie funkcjonariusze ze średnim wykształceniem zobowiązani zostali do udziału w konsultacjach i składania egzaminów w punktach konsultacyjnych Zaocznego Technikum Penitencjarnego. W tym trybie w latach 1965—1971 doskonaleniem objęto 924 funkcjonariuszy. Natomiast nowo przy-' jęci do służby funkcjonariusze z wyższym wykształceniem uczestniczyli w konsultacjach i składali egzaminy w Punkcie Konsultacyjnym nr 1 ZTP w Warszawie. W tym trybie w latach 1965— 1971 doskonaleniem objęto 232 funkcjonariuszy.
Pod koniec lat sześćdziesiątych więziennictwo przygotowywało się do wdrażania obowiązującego od 1970 r. kodeksu karnego wykonawczego, aktu prawnego w istotny sposób nakładającego na funkcjonariuszy szereg obowiązków, a ponadto stawiającego przed nimi wysokie wymagania w zakresie kwalifikacji zawodowych. Jednym z przedsięwzięć przygotowujących więziennictwo do działania w nowych warunkach była przeprowadzona w 1968 r. przez Centralny Zarząd Więziennictwa ocena systemu doskonalenia zawodowego. W jej wyniku bardzo krytycznie oceniono koncepcję eksternistycznej formy szkolenia oraz ideę krótkoterminowych kursów podoficerskich. Postanowiono zatem wstrzymać od 1 styczni a 1969 r. nabór na doskonalenie zawodowe w formie eksternistycznej,59 określając termin — marzec 1971 r., jako ostateczny dla złożenia egzaminów przez tych funkcjonariuszy, którzy przyjęci zostali na eksternat przed 1969 r.
Krytyczna ocena efektywności eksternistycznego trybu szkolenia kadry oficerskiej oraz krótkoterminowych kursów dla strażników wpłynęła na zorganizowanie Szkoły Starszych Funkcjonariuszy — zaoczno-stacjonarnej, 10-miesięcznej szkoły oficerskiej oraz Szkoły Młodszych Funkcjonariuszy — 5-miesięcznej stacjonarnej szkoły podoficerskiej.
Szkoły te usytuowano w nowo powołanym z dniem 1 sierpnia 1969 r., w miejsce CWSW — Ośrodku Szkolenia Służby Więziennej w Szczypiornie.1 2 3
Historię OSSW podzielić można na trzy okresy. Pierwszy z nich obejmuje lata 1969—1974. Wysiłek kadry dydaktycznej skupiony został w tym czasie na szkoleniu funkcjonariuszy starszych w ra-
mach zaoczno-stacjonarnej Szkoły Starszych Funkcjonariuszy, na szkoleniu funkcjonariuszy z wyższym wykształceniem, kursach doskonalących i dokształcających oraz szkoleniu podoficerskim w ramach Szkoły Młodszych Funkcjonariuszy.
Zadaniem Szkoły Starszych Funkcjonariuszy było kształcenie oficerów w systemie zaoczno-stacjonarnym. Kandydaci do szkoły rekrutowali się spośród funkcjonariuszy, którzy mieli średnie wykształcenie, co najmniej 10-miesięczny staż pracy w Służbie Więziennej, nienaganną opinię oraz zajmowali stanowiska oficerskie. Nauka w szkole trwała 10 miesięcy i zorganizowana została w dwóch semestrach. Pierwszy miał charakter zaoczny, sprowadzający proces kształcenia do samodzielnej, zaprogramowanej według szczegółowych planów, pracy słuchaczy. Szkolenie w semestrze drugim miało charakter stacjonarny i zorganizowane zostało w OSSW w Szczypiornie. Szkoła zakończyła swą działalność w lutym 1975 r. Łącznie na 9 kursach przeszkolono 1217 funkcjonariuszy.
Systematyczny nabór do Służby Więziennej absolwentów wyższych uczelni, zatrudnianie ich na różnych stanowiskach oficerskich oraz krytyka eksternistycznej formy szkolenia zawodowego spowodowały konieczność zorganizowania odrębnej formy szkolenia zawodowego tej grupy funkcjonariuszy (wprowadzonej 25 marca 1969 r.).4 Składało się ono z fazy samokształceniowej połączonej z praktyką zawodową w macierzystym zakładzie oraz z kursu taktyczno-ochronnego, organizowanego w OSSW w Szczypiornie. Okres szkolenia obejmował początkowo 6 miesięcy (część samokształceniową) i 3-tygodniowy kurs stacjonarny. Od 1973 r. część samokształceniowa wraz z praktyką trwała 6,5 miesiąca, a kurs taktyczno-ochronny 6 tygodni. Ta forma szkolenia trwała do 1982 r. Łącznie zorganizowano 15 kursów, podczas których przeszkolono 892 funkcjonariuszy.
Równolegle w OSSW szkolono kadrę podoficerską w ramach Szkoły Młodszych Funkcjonariuszy Służby Więziennej. Czas trwania szkolenia wynosił 3 miesiące.
W związku ze szczupłą bazą szkoleniową ośrodka w Szczypiornie, a jednocześnie dużymi potrzebami w zakresie szkolenia, CZZK podjął decyzję o zorganizowaniu, przy większych zakładach karnych, Oddziałów Zamiejscowych OSSW. Oddziały te zorganizowano w następujących miejscowościach: Bydgoszcz, Czarne, Kamińsk, Krzywaniec, Stargard Szczeciński, Strzelce Opolskie, Sztum, Wronki, Zabrze, Zwartowo, Szeroka. Ich funkcjonowanie, jakkolwiek różne w poszczególnych Oddziałach stworzono wa-
— 289 —
19*
Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości nr 40 z 7 lipca 1965 r. (nie publikowane).
63 Pismo Naczelnika Wydziału Kadr i Szkolenia CZW z 24 grudnia 1968 r. . , .
Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości nr 39 z 31 maja 1969 r. (me publikowane). Komendantem został st. kom. Edward Pastuszek.
Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości nr 4 z 25 marca 1969 r. (nie publikowane).