DSCF6836

130

Następnie roztwór z osadem ogrzewać na łaźni wodnej przez ok. 1 godz., po czym odsączyć osad na twardym sączku bibułowym i przemyć wodą aż do całkowi tego odmycia jonów chlorkowych (próba z roztworem AgNO, zakwaszonym kwasem azotowym).

Sączek z osadem umieścić w tyglu porcelanowym, uprzednio wyprażonym do stałej masy, powoli spalić przy dobrym dostępie powietrza tak, aby bibuła nie zapaliła się płomieniem i prażyć w temp. ok. 1073 K (800°C) przez 15 min. Jeśli osad jest szary, co wskazuje na częściową redukcję BaS0₄ do BaS dodać 1 kroplę stężonego H₂S0₄, ostrożnie odpędzić nadmiar kwasu i ponownie prażyć osad, aż do uzyskania stałej masy.

Zawartość siarczanów w zadaniu kontrolnym oblicza się mnożąc masę otrzymanego osadu przez 0,4115.

2. Wytrącanie osadów z roztworów homogenicznych

Podczas wytrącania osadów trudno jest z reguły uniknąć w miejscu wkrapla-nia odczynnika strącającego lokalnego przesycenia roztworu nawet przy powolnym jego dodawaniu i intensywnym mieszaniu roztworu. Stopień przesycenia w miejscu wkraplania jest duży, co prowadzi do powstawania dużej ilości zarodków krystalicznych, powodując wytrącanie się osadów drobnokrystalicznych.

Aby tego uniknąć, opracowano metodę wytrącania osadów drogą pośrednią. Zasada tej metody polega na wprowadzeniu do roztworu odczynnika nie zawierającego jonów strącających pożądany osad. Tworzą się one stopniowo w wyniku hydrolizy innego odczynnika dodanego do roztworu. Proces hydrolizy przebiega na ogół w podwyższonej temperaturze. Jony strącające pojawiają się więc w roztworze powoli, a ich stężenie jest stosunkowo niskie. Powoduje to powolniejsze niż w metodzie konwencjonalnej tworzenie się zarodków krystalizacji. Powstają kryształy duże i dobrze uformowane. Osad zawiera mniej zanieczyszczeń, daje się łatwiej przemyć i odsączyć.

Jako przykład podać można powstawanie siarkowodoru na skutek hydrolizy tioacetamidu (AKT):

ch₃csnh₂+h₂o    CHjCOO-+njt₄ + h₂s

Tioacetamid został zastosowany w klasycznym toku analizy kationów.

Do wytrącania siarczanów doskonale nadaje się siarczan dietylu lub dimetylu ulegający hydrolizie zgodnie z równaniem:

(CHj)₂S0₄ + H₂0 2CH3OH + 2H⁺ + SOJ-

Do wytrącania szczawianów stosuje się dwie metody: zobojętnianie kwaśnego roztworu, zawierającego szczawiany amoniakiem otrzymanym przez hydrolizę mocznika, hydrolizę estrów kwasu szczawiowego:

(CH₃)₂C₂0₄ + 2H₂0 2CHjOH + C₂0²4'+2H⁺

Do wytrącania fosforanów w środowisku jednorodnym wykorzystuje się hydrolizę fosforanu trimetylowego:

(CH₃),P0₄ + 3HjO 3CHj0H + H₃P0₄

Wytrącanie wodorotlenków i hydroksosoli przeprowadza się za pomocą mocznika. W wyniku jego hydrolizy powstaje amoniak, który powoduje wzrost pH środowiska,

CO(NH2>₂ + 2H₂0    C0₂ + 2NHj

Podczas wytrącania w roztworze powinny znajdować się odpowiednie aniony, które włączone do osadu utworzą hydroksosól; np. podczas wytrącania glinu stosuje się bursztyniany, mrówczany, szczawiany, siarczany. Efektu tego nie dają octany, azotany, chlorki, chlorany.

3. Oznaczanie baru

Metoda polega na strąceniu jonów barowych jonami siarczanowymi w postaci siarczanu barowego. Własności osadu BaS0₄ zostały omówione przy oznaczaniu siarczanów.

Klasyczna metoda strącania jonów barowych za pomocą rozcieńczonego kwasu siarkowego daje osad w postaci drobnokrystalicznej, który należy poddać starzeniu. Lepsze wyniki uzyskuje się strącając z roztworów homogenicznych.

Jony siarczanowe wytwarzają się stopniowo w roztworze w wyniku hydrolizy siarczanu dietylu:

(C₂H₃)₂S0₄ + 2H₂0    2C₂H₅OH + 2H⁺ + SOJ"

reagując następnie z jonami barowymi.

Powolne wytwarzanie odczynnika strącającego oraz podwyższona temperatura sprzyjają tworzeniu się grubokrystalicznego osadu. Ułatwia to jego sączenie