DSCN0779 (2)

DSCN0779 (2)



vtu WSTĘP

z okręgu, którym się opasywałem, gdyby nie choroba zeszłoroczna, która wszystko ucięła od razu. Utwór mój musiałem skończyć pobieżnie, nie tak jak chciałem. Końcowe ustępy pisałem po krwotoku, leżąc na wznak, bez możności ruchu Toteż owe miejsca mają wartość plwociny suchotnicze;

List ten — poza niezadowoleniem pisarza z dopiero co ukończonego dzieła — uprzytamnia ogrom materiałów historycznych, które zgromadzić musiał Żeromski do swojej powieści z końca XVIII i początku XIX wieku. Owo wtrącone zdanie — „właziłem formalnie w coraz to nowe materiały, w coraz nowe kwestie” — historycy i historycy literatury „rozpisują” po dziś dzień na wiele dziesiątków tomów pamiętników, dzienników, listów, przewodników po opisywanych krajach i miastach, dzieł geograficznych, herbarzy M. Historycy ustalają i wymieniają z nazwiska i tytułów około 85 pamiętników oraz około 60 źródeł inspiracji literackich, wśród .których na pierwszych miejscach sytuują się Pan Tadeusz Mickiewicza i Wojna i pokój Tołstoja ,s.

13 List do Zenona Przesmyckiego z połowy czerwca 1904, Kai. s. 235—236.

'* Piszą na ten temat: August Grodzicki, Źródła historyczne „Popiołów"' Żeromskiego, Kraków 1935; Henryk Markiewicz, Spojrzenie na Żeromskiego [w:] Tradycje i rewizje, Kraków 1957; Jan L u -bicz-Pąchoński, Podstawa źródłowa i prawda historyczna w ,,Popiołach" Żeromskiego, Sprawozdania Komisji Nauk Historycznych Oddziału Krakowskiego PAN. 1965. Zarówno historycy literatury, jak historycy różnych orientacji i generacji zgodnie stwierdzają, że Popioły Odtwarzają historię wiernie, zgodnie z faktami i nawet ocenami późniejszych badaczy (jako przykłady służyć mogą opinie: Mariana K u k i e I a, Dzieje Polskiporozbiorowe. 1795- 1921, Paryż 1983, wyd. III, s. 122 i n. czy Aleksandra Achmatowicza, Posłowie do Popiołów, Warszawa 1983 t. III).

15 Piszą na ten temat: Stanisław Zabierowski, Twórca ,,Popiołów" wobec Mickiewicza [w:] Stefan Żeromski. W pięćdziesiątą rocznicę śmierci, Warszawa 1977; Eleonora Czuchnowa, „Wojna i pokój" a „Popioły”, „Prace Historycznoliterackie” t. 1, Katowice 1969; Eleonora Czuchnowa, Żeromski w szkole Turgieniewa, Zeszyty Naukowe Wyż-

Także wiele słowników i roczników czasopism z lat 1806—1809 **, które służyły pisarzowi-przy rekonstrukcji działań wojennych na ziemiach polskich.

Żeromski bowiem — przy nieistnieniu jeszcze wówczas całościowych opracowań historycznych — sam musiał gromadzić sobie materiał źródłowy, z którego tworzył obraz epoki i przebieg działań wojennych 17.

Ta olbrzymia erudycja, niezbędna przy pisaniu powieści historycznej tak szeroko zakrojonej jak Popioły, powieści, która miała ambicje odtworzenia wydarzeń zgodnie z prawdą historyczną, w wielu partiach ciąży utworowi.

Kreując fikcyjnych bohaterów pisarz dbał o to, aby działali oni wśród osób i zdarzeń rzeczywistych, historycznych. Praca powieściopisarza spotykać się tu musiała nieustannie z opartą na źródłach działalnością uczonego-historyka.

” Kolejne wydarzenia wojenne, więc kampanię włoska zr, 1897, hiszpańską z lat 1807—1808. woine na ziemiach polskich z lat

szej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach nr 34, Katowice 1967; Bazyli Białokozowicz, „ Wojna i pokój" Tołstoja a ,, Trylogia” Sienkiewicza i ,,Popioły’’ Żeromskiego [w:] Z dziejów wzajemnych polsko-rosyjskich związków literackich w XIX wieku, Warszawa 1971.

16    Żeromski korzystał m. in. z „Gazety Warszawskiej” i „Gazety Korespondenta Warszawskiego”, roczniki 1806 i 1807 oraz z „Gazety Krakowskiej”, roczniki 1796, 1797 i 1798 (informacja za: A. Ach-matowicz, op. cit.).

17    Pisarz — na co zwrócił uwagę Kazimierz Wyka — wyprzedzał „zwrot historiografii polskiej ku czasom porozbiorowym. Wszystkie podstawowe dzieła Askenazego dotyczące tych lat są późniejsze od Popiołów: Książe Józef Poniatowski — rok 1904, Łukasiński — 1908, Napoleon a Polska — 1918. Późniejsze są również prace Skałkowskiego — Jan Henryk Dąbrowski (1904), O kokardę Legionów (1912) czy Tokarza Ostatnie lata Hugona Kołłątaja (1905). Zanim jeszcze powstała szkoła Askenazego, historyk posiadał już w niej wybitnego i całkiem samodzielnego ucznia. Jego nazwisko — Stefan Żeromski” (K. Wyka, Żeromski jako pisarz historyczny [w:] Stefan Żeromski, Warszawa 1951, s. 167).


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
klsti003 VI l. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA SŁOWIA materjalu, nie byłaby mi się powiodła, gdyby nie zna
Inne cechy: -może "podsłuchiwać" tylko w segmencie sieci, w którym się znajduje, czyli &qu
scandjvutmp1e801 479 psy i konie zepsułyby się i wyrodziły, gdyby nie starano się zapobiegać temu w
Nowa prywatność2 i współczesna (1 )5I>-ZH06). nas ważne. ,1 nie lo, nn co czujemy się skazani), g
Image011101 1819 r. Udział Łukasińskiego w pracach loży zamojskiej wydawałby się niemożebny, gdyby
Nowa prywatność2 ■ini współczesna (1950-21 Ob) ““ Mfflt, a nie to. na co czujemy się skazani), gdyby
page0866 858Saluzzo zdu, który dawniej odbywał się zaraz. Powodów nie wiemy. Zeszło prawie 17 miesię
2.    Obowiązek, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, nie dotyczy osoby, która ukończyła stu
Bauhaus25 Matematyka tańca 1926 Nie narzekać na mechanizację, lecz cieszyć się % tyki! Ale nie z te
297799&659600012420650526034 n Gdzie byłbym teraz, gdyby Bóg spełniał ^ wszystkie głupie 
skanuj0010 wspaniale dzieło Siedmiu Dni, w które ludzkość wdarła się jak gdyby nieproszona. A może
str. 7 INFORMACJA O AUTORACH 1 -. WSTĘP. STARZEJĄ CA SIĘ EUROPA    str. 9 2- . UTRZYM

więcej podobnych podstron