DSCN0834

Zasada wymiarowania od podstaw pomiarowych ma między innymi zastosowanie w wymiarowaniu rowków na wpusty i kliny (rys. 7-4) oraz do walco

Rys. 7-1. Wymiarowanie rowków na wpusty i kliny wg zasady wymiarowania od podstaw pomiarowych

wych przedmiotów tocznych. Podajemy wtedy wymiary średnic (łatwo uchwytnych do zmierzenia), a nie promieni, które należałoby podać, stosując zasadę wymiarowania od podstaw obróbkowych (podstawą obróbkową przedmiotów tocznych jest ich oś).

7.3.3.3. Zasada jednej podstawy wymiarowej. Zasadę jednej podstawy wymiarowej stosujemy w wymiarowaniu powierzchni, których wzajemne położenie jest ściśle uzależnione, gdy wymiarowanie to ma być* wykonane z dużą dokładnością (matryce wykrojników postępowych, skomplikowane skrzynki wiertnicze, wały korbowe itp.) Sposób wymiarowania według podstawy wymiarowej omówimy na przykładzie przedstawionym na rys. 7-5,

Ml

Rys. 7-5. Sposób wymiarowania wg zasady jednej podstawy wymiarowej

Rys. 7-6. Wymiarowanie za pomocą łańcucha wymiarowego

Każdy dowolny wymiar, w naszym wypadku wymiar określający położenie jednego otworu względem drugiego, może być wyznaczony jako wypadkowy najwyżej dwóch innych wymiarów składowych.

Przy tym sposobie wymiarowania (a zatem i odpowiednim sposobie wykonania) błędy wykonawcze się nie sumują, lecz pozostają w granicach właściwej tolerancji, to znaczy, że otwór 0 4 może być wykonany względem podstawy wymiarowej na wymiar 30,00 do 30,02 mm, natomiast otwory 0 2 na wymiar 55,00 do 55,02 mm.

Gdybyśmy położenie otworów 0 410 2 wymiarowali nie wg jednej podstawy wymiarowej, lecz wg łańcucha wymiarów (rys. 7-6), to położenie otyvoru 0 4 w stosunku do podstawy wymiarowej nie uległoby zmianie, natomiast położenie otworów 0 2 zamknęłoby się w granicach 55,00 do 55,04 (ponieważ możemy otwór 0 4 wykonać na wymiar 30,02 i otwory 0 2 na wymiar 25,02).

Tak więc przy wymiarowaniu według łańcucha wymiarów zwiększyliśmy granice dokładności wykonania o 0,02 mm w stosunku do sposobu wymiarowania od jednej podstawy wymiarowej.

7.3.3.4. Zasada wspólnych podstaw wymiarowych. Wymiarowując dwie csęści, które ze sobą współpracują, należy za podstawy wymiarowe przyjąć powierzchnie ich zetknięcia, a więc przyjąć wspólną dla obu części podstawę wymiarową (rys. 7-7).

Rys. 7-7. Sposób wymiarowania części wg wspólnej podstawy wymiarowej

V wymiary ważne - wymiary podstawowe (podkreślone)

Rys. 7-8. Sposób wymiarowania wg zasady wymiarów ważnych przy ożycia trzech podstaw wymiarowych

7.3.3.5.    Zasada wymiarów ważnych. Tę zasadę stosujemy do szczególnie ważnych wymiarów, które powinny być wykonane z możliwie największą dokładnością. Zasadę wymiarów ważnych stosuje się w połączeniu z innymi zasadami wymiarowania, zwłaszcza z zasadą jednej podstawy wymiarowej.

■ Do wału korbowego (rys. 7-8) przyjęto aż trzy podstawy wymiarowe: jedną do wymiarów zewnętrznych wykorbień, drugą do wzajemnej odległości czopów, trzecią do wymiarów czopów zewnętrznych. Wymiarami ważnymi są wymiary długości czopów kórbowych.

7.3.3.6.    Zasada wymiarowania według narzędzi. Sposób' wymiarowania przedmiotów wg tej zasady wymaga znajomości oraz uzgodnienia z technologiem nie tylko procesu technologicznego, lecz również •kształtu samych narzędzi. Różnicę w sposobie wymiarowania przedmiotu zależnie od

kształtu i kierunku posuwu zastosowanego lŚ@§ś Sposób wymiarowania przed-^r    ° miotów zależny od kształtu i kierunku

narzędzia ilustruje rys. 7-9.    posuwu narzędzia

u*

163