DSCN1748

szersze rozumienie kultury masowej rb. zazwyczaj przyjmuje.    *^B!

Kultura masowa rozumiana jest dy jako kultura popularna, mniej ambit! Nie zawsze takie ujęcie jest zasadne, _a';v wiem za pomocą środków masowego jtó kazu rozpowszechniane mogą być zaliczane do kręgów kultury „wysokie/ Zakładając, że podział na kulturę „wysoką" tzn. bardziej ambitną, trudniejszą w odbm rze. i „niską” daje się utrzymać, rnotn> wskazać homogenizację jako istotną cera; kultury masowej. Homogenizacja stanom wymieszanie elementów kultury poziomu wysokiego i niskiego. Antonina Kłoskow-ska [1980, s. 335J wyróżnia trzy typy bo-mogenizacji: upraszczającą (elementy kuk tury „wysokiej" upraszcza się, aby stały się bardziej przystępne, lepiej zrozumiałe), im-manentną (twórca zamieszcza w utworze elementy kultury popularnej, aby prpragnąć szerszy krąg odbiorców), mechaniczną (zestawienie obok siebie utworów sytuujących się na różnych poziomach). Homogenizacja stanowi wyraz dążenia dotarcia do jak najszerszego kręgu odbiorców - wiąże się to często z osiągnięciem sukcesu komercyjnego. Wymieszanie treści należących do różnych poziomów kultury pozwala poszerzyć krąg potencjalnych odbiorców.

Badania na temat uczestnictwa w kulturze wskazują malejący zakres aktywności w kręgu kultury pierwszego i drugiego układu w stosunku do układu kultury masowej (zob. [W. Świątkiewicz 1995, s. 29-42]) Nawet w ramach tego ostatniego obserwuje się znamienne przesunięcia - np. maleje liczba osób chodzących do kina. Zachodzące zmiany wynikają z większej dostępności środków masowego przekazu (zwłaszcza radia i telewizji). Mass media mogą jednak (np. dzięki popularności w nich zdobytej) zwrotnie przyczyniać się do uczestnictwa większej liczby osób w imprezach kulturalnych drugiego układu (np. koncerty muzyczne), (A.S.)

Zob. czas wolny, homogenizacja, kultura w zn. 2.

96 Kultura formalna

l.avoic D.. 1994. Odkrywanie i postrzeganie szansy gospodarczej: kultura a Kirzncrowski model przedsiębiorczości [w:] Kultura przedsiębiorczości, pod red. I). Berger. Oficyna Literatów „Rój”. Warszawa.

Pucek Z.. 1990. Pluralizm cywilizacyjny jako perspektywa myśli socjologicznej (Na przykładzie poglądów F. Konecznego i F- Znanieckiego). AE w Krakowie. Kraków.

Rybicki P., 1979, Struktura społecznego świata, PWN, Warszawa.

Sorokin P.A.. 1937, Social and Cultural Dynamics. vol. 1: Fluctuation of Forms óf Art.

{;Painting. Sculpture. Architecture. Musie. Literaturę and Crilicism\ New York.

Tyszka A., 1993, Kultura jest kultem wartości. Norbertinurn. Lublin.

Kultura formalna, zob. kultura w zn. I.

Kultura krytyki, zob. model grupy sprawnej.

Kultura masowa, ogól treści kulturowych rozpowszechnianych za pomocą środków masowego przekazu. Wielkiej liczbie ludzi przekazywane są identyczne treści płynące z nielicznych źródeł. Duża liczba odbiorców i standaryzacja treści stanowią podstawowe cechy charakteryzujące kulturę masową. Prasa, radio, telewizja, film, publikacje książkowe — zaliczane są do tradycyjnych obszarów kultury masowej. Obecnie, w wyniku postępu technicznego związanego z rynkiem mediów, pojawiają się nowe dziedziny w obrębie kultury masowej — przekaz, audiowizualny, nagrania kasetowe, płyty kompaktowe, gry komputerowe itd.

Kultura masowa zaliczana jest do tzw. trzeciego układu kultury. Z tego względu organizowane z udziałem dużej liczby osób różnego typu festyny lub zawody sportowe nie mogą być zaliczane do kręgu kultury masowej. Jest to bowiem drugi - instytucjonalny — układ kultury, lub nawet -w wypadku bezpośredniego uczestnictwa -pojawiają się elementy układu pierwotnego. Kultura masowa odnoszona jest niekiedy (np. w pracach socjologów francuskich) do problematyki czasu wolnego; jest to jednak