DSCN1754

102 Metafora „świnki morskiej'*

Metafora .świnki morskiej", zob. kon-sumeryzm.

Metoda dokumentów osobistych, zob. współczynnik humanistyczny.

Mezostruktura. zob. struktura społeczna.

Migracja, proces przemieszczania ludności z jednego kraju lub regionu do innego. wiążący się ze zmianą miejsca stałego zamieszkania (lub pobytu). „Względnie trwała zmiana miejsca pobytu jednostek i grup w ramach określonej przestrzeni" [H. Kubiak. K. Siany 1999, s. 244], Zazwy-czaj wyróżnia się migracje stałe i czasowe (w tym: sezonowe, okresowe, wahadłowe), dobrowolne i przymusowe (deportacja, wygnanie. ucieczka, handel niewolnikami), zewnętrzne (międzynarodowe, międzykon-tynentalne) i wewnętrzne (regionalne, międzyregionalne). Emigracja to proces odpływu ludności z danego terytorium (kraju, regionu), imigracja zaś to proces napływu ludności na dane terytorium. Przyjmuje się.

Ze imigrant to osoba, która żyje poza własnym krajem co najmniej od roku lub deklaruje zamiar pobytu poza krajem co najmniej przez rok. Analogiczną definicję przyjmuje się dla emigranta.

Zdzisław Mach [1998, s. 20-43] nawiązując do modelu rytuału przejścia Amoloda van Gennepa wyróżnia trzy fazy migracji: fazę separacji, fazę liminalną i fazę agregacji (przyłączenia). W pierwszej następuje odłączenie od dotychczasowej grupy nie tylko w sensie fizycznym, lecz także myślowym i symbolicznym. W fazie drugiej następuje rozpad struktury społecznej, zakwestionowane zostają dotychczasowe normy, wartości i wzory zachowań. Trudności w. przystosowaniu do zmienionych warunków mogą prowadzić do wytworzenia getta kulturowego, zapewniającego poczucie bezpieczeństwa. W fazie agregacji nastąpić może asymilacja do nowej zbiorowości lub ukształtowanie się pluralistycznego systemu społeczno-kulturowego.

Robert Park i Ernest W. Burges Mh. w relacjach między dwiema społeczni mi wyróżniają fazy kontaktu, konkure^ konfliktu i akomodacji. Proces migracji na badać na podstawie następstw www, wanych w jednostce oraz w obrębie aJT rowości terytorialnej i całego spofeczeńsi,

[P.N. Ritchey 1976, s. 363]. Józeffy [1994] badając problem migracji ludne;.; wiejskiej do miast w okresie powojenny wskazuje na czynniki „wypychające" ze i_H| kolejne fale migrantów - przeludnienie agrarne, zapóźnienie cywilizacyjne, utop polityka państwa wobec wsi i rolnictwa, dyskryminacja wobec chłopów - oraz cąa niki „przyciągające " do miasta - prane awansu, ideał izacja miejskiego stylu żyra Migracje ludności wiejskiej do miast przyczyniły się do dalszg degradacji wsi, przez odpływ ludności młodej i aktywnej, a zarazem spowodowały ruralizację miast wnosząc do nich silne elementy kultury wicjskfej.

Migracje zazwyczaj mają charakter selektywny, tzn. tylko niektórzy członto* zbiorowości decydują się na opuszczane dotychczasowego miejsca pobytu. W wypadku migracji na duże odległości (międzynarodowe, międzyregionalne) przeważają motywy ekonomiczne, związane ze znuaą zawodu i miejsca pracy. Biorą w nich udział głównie ludzie młodzi, samotni, stojący u progu kariery zawodowej. Migracje tego typu ukierunkowane są zwykle z regionów mniej rozwiniętych gospodarczo do regonów bardziej rozwiniętych. Migracje na bliskie odległości (migracje do stref podmiejskich, migracje wewnętrzne) spowodowane są głównie względami mieszkaniowymi i dokonują się najczęściej w obrębie tzw . klasy średniej; przepływ ludności następuje od centrum miasta w kierunku peryferii (zob. [B. Hamm 1990, s. 110-123]). Migracje wahadłowe, które także zaliczyć można do migracji na bliskie odległości, są to codzienne dojazdy ludzi do pracy i z pracy .

Vance Packard [1972] wskazuje ta problem wykorzenienia i braku ciągłości (frogmenmion) związany z migracjami za-

wod<

nad"

wrar

swo;

do r kuje styl nasi

j* z »

M

Z z

łde

zai

ni‘

StN

00

Wl

Pil

n

1    I s.| Z s

ll

t