DSCN2048 (3)

Rys. 4.18. Różnicowanie się członu naczyniowego

zanikowi, a tylko występuje w nich jeden lub kilka otworów (rys. 4.16 D,E). Ten typ komórek naczyniowych wykazuje wyraźne podobieństwo do cewek.

Podobnie jak w cewkach, zdrewniałe ściany członów naczyniowych mają liczne jamki lejkowate lub różnego kształtu zgrubienia wytworzone w wyniku nierównomiernego odkładania się ściany wtórnej (rys. 4.17).

Na rysunku 4.18 przedstawiony jest schematycznie proces rozwoju komórki macierzystej członu naczyniowego. Młoda, różnicująca się komórka otoczona jest pierwotną ścianą komórkową. Na obu końcach komórki, w miejscu połączenia z innymi, rozwijającymi się członami naczyniowymi, blaszka środkowa pęcznieje. Na ścianie podłużnej odkładają się następnie wtórne warstwy lub zgrubienia oraz następuje impregnacja ligniną. Protoplast stopniowo obumiera. Wreszcie końcowe, poprzeczne ściany pierwotne wraz z blaszką środkową ulegają rozpuszczeniu. W ten sposób ściany poprzeczne dzielące człony naczynia ulegają zanikowi i powstaje ciągła rura naczyniowa.

U paprotników i nagozalążkowych naczynia występują tylko wyjątkowo. Ce-, wki sa u tych roślin jedynymi elementami przewodzącymi wpdgj

3.    Włókna drzewne rozmieszczone są w drewnie pojedynczo lub grupami pomiędzy innymi komórkami tkanki. W ścianach ich występują zredukowane jamki lejkowate. Wśród włókien drzewnych spotyka się wiele komórek stanowiących pod względem budowy formy pośrednie pomiędzy cewkami a typowo sklerenchyma-tycznymi włóknami (rys. 4.16 B,C). Ten fakt, jak również obecność jamek lejkowatych, świadczy, że włókna drzewne rozwinęły się prawdopodobnie z cewek. Typowe włókna stanowią martwy i wyłącznie mechaniczny element drewna.

4.    Miękisz drzewny występuje w postaci pasm komórek miękiszowyc^. pomiędzy innymU[ementąmi drewna. Miękisz drzewny jest jedynym żywym elemen: tern drewna i pełni rolę tkanki spichrzowej oraz zapewnia łączność drewna z innymi tkankami organu, co jest niezbędnym warunkiem funkcjonowania drewna jako tkanki przewodzącej.

Floem, zwany również łykiem, jest tkanką, w której odbywa się przewodzenie na dalsze odległości organicznych substancji pokarmowych, przede wszystkim cukrów. Głównym miejscem produkcji tych substancji są liście, toteż odprowadzenie ich jdo innych.organów rośliny jest główną funkcją łyka. Łyko, podobnie jak drewno, jest tkanką niejednorodną, złożoną z kilku typów komórek. Najwyższy stopień specjalizacji i zróżnicowania tej tkanki występuje u okrytozalążkowych, u których możemy wyróżnić w łyku następujące elementy:

I. Rurki sitów e są to pionowe szeregi specjalnych komórek, które nazywamy członami rur sitowych- Są to komórki żywe, o wydłużonym kształcie i cełulo-jKiwej ścianie. Wnętrze ich wypełnia duża wodniczka. otoczona cienkim cytoplaz-matycznym płaszczem. W dojrzałych członach rurki sitowej jądro przeważnie zanika. Wyróżniającą cechą są tu występujące na poprzecznych płaszczyznach ścian komórkowych zespoły charakterystycznych perforacji, zwane sitami. Pnprzgz jory sit przechodzą pasma cytoplazmy_grubsze od plazmodesm. łączące ze sobą ^poszczególne człony rurki sitowej (rys. 4.19). Pory wyścielone są pochewką z kalozy?

Rys. 4.19. Fragment rurki sitowej na przekroju podłużnym (A) oraz sito widziane z góry (B)

ko łoza

A

B

która jest wielocukrem o śluzowatej, kleistej konsystencji. W okresie jesienno-zimowym zawartość kalozy na terenie sit wzrasta i może nastąpić całkowite ich zamknięcie zasklepkami z kalozy.

U niższych roślin naczyniowych (paprotniki, nagozalążkowe)_występują komórki sitowe, które są mniej wyspecjalizowane niż opisane wyżej człony tur sitowych. W komórkach tych sita rozmieszczone są w ścianie komórkowej mniej lub bardziej nieregularnie, a ich pory mają mniejszą średnicę (rys. 4.20 A,B).