DSCN2183

Systemy obsługujące karty płatnicze (sef-banking. bankomaty) 105

Smart&Roebuck. Podstawą pojawienia się kart płatniczych był fakt powszechnego udzielania kredytów. Klienci mogli taki kredyt otrzymać nawet w kilku sklepach, których właściciele zaczęli wydawać swoim klientom kwity zawierające informacje o zadłużeniu^,5*’. W latach 20. amerykańskie towarzystwa naftowe oraz wielkie konsorcja handlowe rozpoczęły emisję kart dla swoich stałych klientów, którzy zostali uprawnieni do bezgotówkowego zakupu towarów lub usług oferowanych przez te firmy. Karty tego typu, tzw. karty konsumenckie, wydawane są przez firmy sfery niebankowej, takie jak: domy towarowe, hotele, restauracje, linie lotnicze, kasyna iłd.^IW). Przed II wojną światową podobne karty typu charge bardzo się w USA rozpowszechniły. Wydawały je duże sieci sklepów, domy towarowe, sieci stacji benzynowych, promując je wśród klientów hasłem „kup dziś, zapłać później”. Karty te były akceptowane tylko w punktach handlowych swojego wystawcy^l60). Powojenne lata odbudowy i późniejszy kryzys gospodarczy oraz związane z tym problemy ekonomiczne spowodowały zahamowanie rozwoju tego narzędzia.

Prawdziwy rozkwit kart — i to już o charakterze rozliczeniowym — nastąpił na przełomie lat 50. XX w. wraz z powojennym rozwojem wielkich korporacji w USA. Rosnące zainteresowanie klientów tą formą płatności wkrótce dostrzegły i wykorzystały banki. W 1947 r. pierwszą kartę płatniczą o zasięgu lokalnym wydał Flat-bush National Bank. W 1950 r. kartę o zasięgu ponadstanowym zaprezentował Franklin National Bank z Nowego Jorku, co stanowiło sygnał dla ponad setki banków, które zaczęły wydawać karty, przeważnie z odroczonym debetem. Przy każdej transakcji pobierano co prawda prowizję, ale nie uchroniło to ówczesnych systemów przed upadkiem.

Jak chce anegdota, początek nowej erze dał w 1949 r. Frank McNamara, który zapomniał gotówki i po kolacji napisał na kartce papieru zobowiązanie do uregulowania płatności sygnowane własnym podpisem, co stanowiło podwaliny pomysłu na nowy typ karty płatniczej. Kartę, która mogła zastąpić gotówkę i być używana do płatności w restauracjach, sklepach czy stacjach benzynowych. W 1950 r. zakłada z Ralfem Schneiderem firmę Dincrs Club zajmującą się emisją kart umożliwiających płatności bezgotówkowe w restauracjach i hotelach dla członków klubu, których liczba jeszcze w tym samym roku osiąga dwadzieścia tysięcy. Diners’ Club stał się pierwszą organizacją emitującą karty podróżniczo-klubowe typu T&E (Travel and Entertainment - podróżowo-pobytowej). Przeznaczone były dla osób zamożnych, często podróżujących (restauracje i hotele), następnie zaczęły je uznawać także inne rodzaje placówek handlowych i usługowych. Dało to asumpt do po-

Por.: Kukulski J., Pluta I. (1998): Karty płatnicze. Dom Wydawniczy ABC. Warszawa. •K 13-14.

'*> http://www.poicard.com.pl/hist4b.htin, styczeń 2005 r.

Por.: Żwinik K: Historia kari płatniczych na kwiecie. 7 lipca 2003 r.. http://www.kartyonline.pV My.php?id-2I, Żwinik K.: Historia kari płatniczych w Polsce, http://www.kartyonlinc.pl/ *rty.php?id-20