DSCN2440

tocznej . Jednak pod koniec dekady również część zwolenników państwa opiekuńczego uznała potrzebę zmiany priorytetów w zakresie działalności służb społecznych.

W badaniach porównawczych wskazuje się, że począwszy od lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Europie Zachodniej krystalizuje się nowa koncepcja polityki społecznej, określana jako model aktywnej polityki społecznej (koncepcja APS)⁴⁰. Aktywna polityka to alternatywa dla polityki pasywnej, opartej na transferach socjalnych i redystrybucji dochodów. W ramach nowego modelu następuje przewartościowanie zarówno celów polityki społecznej (aspekt normatywny), jak i stosowanych w jej ramach narzędzi (aspekt praktyczny) . O ile w tradycyjnym podejściu do kwestii socjalnej zasadniczym celem interwencji państwa było zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego ogółowi obywateli (deko-modyfikacja), o tyle w podejściu aktywnym większą wagę przywiązuje się do zapewnienia uczestnictwa w życiu społecznym, a zwłaszcza aktywności na rynku pracy osobom i środowiskom marginalizowanym, nawet kosztem ograniczenia ich bezpieczeństwa socjalnego⁴². W koncepcji APS podkreśla się też, że podstawowym miejscem aktywności ekonomiczno-społecznej jest rynek pracy⁴³.

Europejska koncepcja APS nie jest jednak, jak już zaznaczyłem, powrotem do marginalnego (liberalnego) modelu polityki społecznej, zgodnie z którym podstawowym czynnikiem aktywizującym jest stan deprywacji potrzeb i konieczność samodzielnego poszukiwania pracy⁴⁴. Nie jest też prostym przeniesieniem rozwijanej w Stanach Zjednoczo-

^w Por. K. Andrews, J. Jacobs, Punishing the Poor. Poverty under Thatcher, Macmillan, London 1990: A Walker, Blaming the Yictims, w: Charles Murray and the Underclass, op.cit.

⁴⁰    Por. R. van Berkel, I.H. Meller (red.), Active Social Policies in the EU, op.cit.

⁴¹    Znaczenie rozróżniania normatywnego i praktycznego aspektu polityki społecznej w: N. Barr, Ekonomika polityki społecznej, op.cit.

⁴²    W dokumentach UE i publikacjach naukowych coraz częściej używa się terminu „wykluczenie” w miejsce terminu .marginalizacja”. Istnieje pewna różnica na poziomie teoretycznym w znaczeniu obu terminów. Por. R. van Berkel, I.H. Molier, C.C. Williams, The Concept ofln-clusion/Err lusioti and the Concept of Work, w: R, van Berkel. I.H. Molier, Active Social Policies in the EU, op.cit. (a zwłaszcza zamieszczony tam wykres 2 - „Inclusion, exclusion, mar-ginalisation”). Oba terminy mają też nieco odmienne konotacje ideologiczne. Dla naszych rozważań różnice te mają charakter drugorzędny, a terminy „marginalizacja” i „wykluczenie" używane są zamiennie.

Por. The Enterprises and Organizations. A strategie challenge for employment, CIRiEC, L*efe 2600.

Por. (i Oitdner, Bogactwo i ubóstwo, Zysk i S-ka, Poznań 2001.

W

$ f

Ą

A

^cję taż cecha konstyt

podchodzi od klucze r,^GZKjkoncq)cjiro uh świadczeń socjalny :±™OTakcepmj< Ktocypbno^amapote lii podejście aktywu ^tfaasłia. Rzuca się \ *haok do preferow ? Rwania miejsc p ^i!yaekpracy.aiiie

;^Aimetodaktyv l]*! państwa ew modele poli ^ zasadnicze fa2 z pozyi

i,    ,    ,    .

lata dziewy krytyki,