DSCN5876 (2)

1    o yntwwwMu w yincfc nieletnich    ' ^

yn«ców czynów zabronionych w osuwie jako przestępstwo łub przestęp. two skarbowe. Sąd, orzekając umicsiaeoie w zakładzie poprawczym, musi ię kierować kryteriami indywidualizacji sprawcy: podmiotowymi, przedmiotom wysm i środowiskowymi, a zwłaszcza przesłanką nieskuteczności dotychczas Besowanych środków wychowawczych i ujemną prognozą co do skuteczności ewentualnego stosowania wobec nieletniego środków wychowawczych (K.. Grześkowiak, A. Krukowski, W. Patulski, E. Warzocha. I964k Przesłanką przemawiającą za umieszczeniem nieletniego w zakładzie poprawczym jest wysoki stopień demoralizacji oraz okoliczności i charakter ~ryau. głównie m bezskuteczność uprzednio stosowanych środków wychowawczych oraz niepomyślne rokowania w resocjalizacji sprawcy. Biorąc pod uwagą te kryteria, knuje się nieletnich do następujących zakładów poprawczych:

a)    zakładów resocjalizacyjnych:

—    o charakterze otwartym — młodzieżowych ośrodków adaptacji społecznej,

—    o charakterze półotwartym,

—    o charakterze zamkniętym dla wielokrotnych uciekinierów z zakładów otwartych i półotwartych.

—    o wzmożonym nadzorze wychowawczym — dla nieletnich o wysokim mopsia dcmorafaznrji:

b)    mślwlr a resocjahzacyjoo-rcwabdacyjnych dla nieletnich upośledzonych raydoao;

c> **^kł-^Łt|" resooahzacyjao terapeutycznych dla nieletnich:

. — 2 uhramat psychacznymi lub innymi zaburzeniami osobowości, l — mnśeiaaanych od środków odurzających lub psychotropowych,

| — aowoeii winma MW.

rnrisrrwą prawną rtiwfslnnśn zakładów poprawczych jest rozporządzenie ‘Ibstii ^■■swlimai z 19 maja 1997 r. w sprawie rodzajów i organizacji [■ mthdmr poprawczych oraz zasad pobytu w mch nieletnich (Dz.U. 1997, ar 51, pas 361L W świetle § 1 rozporządzenia zakład poprawczy, czynny cały fpą priygpinra ujr wychowanków do żyda zgodnego z normami społecznymi anz aczy saaBodadnosa życiowej. Celowi tanu służą:

—    mmegrowaaa działalność wychowawcza, korekcyjna, dydaktyczna i opiekunom;

—    pnpgBiowywanm wychowanków do pracy zawodowej;

—    sgpuKwrar admahr wychowanków w żydu społecznym, gospodarczym i łmharaśayai środowiska.

—    wąpóldbaafemue a wychowankami i ich rodzinami, organizacjami społecznymi ośrodkaan pomocy społecznej, wiaśriwyini organami administracji aąissą i samorządu terytorialargo oraz z innymi osobami

Hond naradhawa polega m zawieszeniu komeezoośa umieszczenia w za* fcfcdiie poprawczym aa okres próby od roku do łat 3. Artykuł I! $ I u.p-»-stanowi, że warunkowe zawieszenie może orzec sąd. gdy ***ⁿⁱ*j* uzasadnione przypuszczenie, że mimo niewykonania środka poprawczego ode wychowawcze zostaną osiągnięte. Przesłanki warunkowego zawieszenia są następu$ąoe: podmiotowe — dotyczą sprawcy (właściwości i warunków osobistych), przed' młotowe — związane są z czynem, dotyczą okoliczności i charakteru czynu, oraz środowiskowe — zależą od właściwości i warunków środowiska. W okre-ae próby (od roku do 3 lat) sąd stosuje względem mrtetaicgp środki wychowawcze. Jeżeli w okresie próby zachowanie nieletniego wskazuje aa dalszą demoralizację albo jeżeli nieletni uchyla się od wykonywam* nałożonych na niego obowiązków lub od nadzoru, sąd może odwołać warunkowe zawieszenie i zarządzić umieszczenie w zakładzie poprawczym (art. il § 3 u.p.n.).

Ocena, czy nieletni uchyla się od wykonywania nałożonych aa mego obowiązków lub nadzoru, wymaga uwzględnienia motywów zachowania sę nieletniego. W sytuacji gdy nieletni mógł wykonać nałożone na mego obowiązki, lecz z przyczyn zależnych od niego obowiązków tych me wykonał, następuje negatywna ocena sytuacji. Uchylanie się od nadzoru wymaga rozważenia dotychczasowego procesu resocjalizacji, w szczególności oceny, czy stosowane formy i treści nadzoru były adekwatne do potrzeb oddziaływania wychowawczego. Rozważenia wymaga również celowość zmiany zastosowanego w okresie próby środka wychowawczego. Zawiesaeaśe umieszczenia w zakładzie poprawczym zależy od uznania sądu i niezastosowanie zawieszenia nie wymaga uzasadnienia (K. Grześkowiak. A. Krukowski, W. Patulski, E. Warzocha, 1984). Ustawa przewiduje też możliwość warunkowego zwolnienia z zakładu (art. 86 i 87 apa.) oraz waraako-wego odstąpienia od wykonywania tego środka (art. 88 o.pja) Warunkowe odstąpienie od wykonywania środka może być zastosowane, gdy po wydaniu orzeczenia, a przed umieszczeniem w zakładzie poprawczym w zachowaniu nieletniego nastąpiła istotna poprawa. W literaturze naukowej dyskutowany jest problem charakteru środka poprawczego Zdaniem A. Grześkowiak umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym ma charakter rcpre-syjno-wychowawezy i jest swoistą karą dla mdetnaego, stygmatyzupącą i pogłębiającą proces społecznego nieprzystosowania (A. Grześkowiak. 1984). Natomiast A. Strzembosz uważa, iż mimo że środek poprawczy zawiera elementy represyjne, należy się kategorycznie sprzeciwić umieszczeniu w zakładzie poprawczym jako sati generis kary dla nieletnich (A. Strzembosz, 1965). Wydaje hę. że rację ma H. Kołako wska-Przełotniec (1983), która stwierdza, iż eksponując odrębność środka poprawczego między innymi także przez stworzenie specjalnego trybu, w którym może być on stonowany, oraz oparcie go na przepisach k„pJk., ustawodawca chciał podkreślić icpeesyjay (raczej karny) charakter tego środka. W 1994 r. w Połaoe funkcjonowało 27 zakładów poprawczych (Rocznik Statystyczny GUS, 1995).