DSCN6128 (Kopiowanie)

0,34 nm

W rzeczywistości oba łańcuchy nic są płaskie, jak na ryc. 3-3, lecz owinięte w przestrzeni wokół siebie tak, iż tworzą strukturę pjfwóinei helisy¹, czyli ślimacznicy (ryc. 3-16), przy czym część (tikro« tł-fosforanowa znajduje się zewnątrz helisy i tworzy jak edyby jej szkielet, zaś zasady purynowc i pirymidynowe znajdują się wewnątrz.

Model Watsona, Cricka i Wilkinsa (za który autorzy ci otrzymali w 1962 roku nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny) wyjaśnia wiele zagadnień z dziedziny nauki

0    dziedziczności (genetyki) i nauki o czynnościach komórki (cytofizjologii). Można na jego podstawie wyjaśnić zjawisko aplikacji, to znaczy samopodwajania się DNA. Według Watsona

Ryc. 3 -16. Model przestrzenny podwójnej alfa-helisy DNA

1    Cricka. w czasie podziału mitotyczncgo komórki następuje „wędrówka" komplementarnych cząsteczek DNA do komórek potomnych, które następnie odbudowują zgodnie z regułą komplementamości - brakujący łańcuch DNA. W ten sposób każda z komórek potomnych zawiera taki sam układ DNA jak komórka macierzysta, a zatem zawi

Magazynowanie 11

funkcja DNA. Drugą taką podstawową funkcją jest realizowanie owej informacji dziedzicznej, to znaczy wytworzenie zapisanych według niej białek.

W procesie biosyntezy białka biorą udział trzy rodzaje kwasu rybonukleinowego. Są to: informacyjny albo matrycowy RNA ImRNA). rybosomalny (rRNA) oraz nośnikowy albo transportujący RNA URNA).

Matrycowy RNA powstaje w jądrze. Stanowi on łańcuch polinukleotydowy, nieraz bardzo długi, który po powstaniu w jądrze wędruje do cytoplazmy i tam stanowi matrycę, na której syntetyzowany jest łańcuch białkowy. Po zakończeniu procesu biosyntezy białka mRNA zostaje strawiony w cytoplazmie.

Rybosomalny RNA powstaje w jądrze, po czym w jąderku łączony jest z białkami. Tak powstały nukleoproteid w postaci wielkich cząstek tzw. podiednostek rybosomów - wędruje do cytoplazmy komórek, gdzie odgrywa zasadniczą rolę w procesie biosyntezy białka.

Transportujący RNA ma spośród tu wymienionych najmniejszą cząsteczkę (por. rozdz. „Biosynteza białka”). Jego zadaniem jest przetransportowanie odpowiedniego aminokwasu do rybosomu, zgodnie z kolejnością zakodowaną w strukturze mRNA.

3.15. Lipidy

Lipidy, czyli tłuszczowce, nie stanowią jednorodnej grupy związków organicznych. Klasyfikujemy <u związki zbudowane z węgla, tlenu i innych pierwiastków, nierozpuszczalne w wodzie, natomiast rozpuszczalne w rozpuszczalnikach organicznych - tłuszczach, alkoholach, benzynie, ksylenie, chloroformie itp. (Definicja ta nie jest zupetnie ścisła, ponieważ niektóre tłuszczowce - np. lecytyny posiadają tzw. grupy polarne, łączące się z wodą.)

Spotykane często w polskiej literaturze pojęcie "podwójna spirala" jest niewłaściwa, ponieważ w geometrii przez spiralę rozumie się strukturę płaską. Natomiast struktura przestrzenna to ślimacznica bądź helisa (jm kdiks - sklecony).