DSCN6222 (Kopiowanie)

20J

: - beta-łnonoAn^j

• N-melylwu^, wa ("enzym nsfct'

Iników-anatej

b;

tzków i ic nna ■ 'ierzqcemusn|®s iąć(pocroakil | rnic isloiną, boicl nie byłoby aofc >ccsy żjckmeWH ;ńnai: ta zaś sn^ asówwhńwde^i lację osa**

i iwiwai

Przepisywanie łańcucha zasad z DNA na mRNA określane jest mianem transkrypcji (lac.: iransscribere = przepisywać). Natomiast wytworzenie łańcucha polipeptydowego według tnattycy, jaką jest mRNA nosi nazwę translacji t lac.: ti-anslare = tłumaczyć).

Transkrypcja odbywa się zgodnie z zasadą komplementamości. tzn. na wprost adeniny w łańcuchu DNA „ustawiany” jest uracyl w syntetyzowanym łańcuchu RNA, na wprost lyminy -adenina, guaniny - cytozyna, zaś komplementarnie do cytozyny - guanina.

Natomiast w procesie translacji odczytywanie mRNA odbywa sic w rybosomie. gdzie poszczególne aminokwasy podstawiane są zgodnie z zapisem, po „rozszyfrowaniu" kolejnych fragmentów RNA według kodu genetycznego. Kod ten został poznany głównie dzięki badaniom przeprowadzonym w USA w laboratoriach Marshalla Nircnbcrga i Scvero Ochoa (Nirenbcig za to osiągnięcie otrzymał Nagrodę Nobla). W kodzie genetycznym trójka nukleotydów czyli kodon (triplct) oznacza jeden aminokwas (por. tabela 5-11). Jak widać z tabeli, kod genetyczny iest/degenerowany czyli niejednoznaczny: większość aminokwasów ma co najmniej dwa kodony. Wyjątkiem od tej reguły (a jest to bardzo ważne! j są metionina (która ma tylko jeden kodon: AUG) i tryptofan (kodon: UGG). Kodony dla aminokwasów o podobnych właściwościach są do siebie podobne i różnią się tylko jednym nukleotydem. Kodony U AA, UAG i UGA nie mają odpowiadających im aminokwasów. Są to tzw. kodony bezsensowne, które pełnią funkcje „kropek" (co oznacza, że po natrafieniu na taki kodon synteza łańcucha białkowego zostaje przerwana).

Tabela 5-11. Obecnie przyjęty kod genetyczny (kodony 20 aminokwasów)

Pierwsza pozycja	Druga pozycja			Ttzecia	pozycja
	U	C	A	G
	Fen	Ser	Tyr	Cys	u
	Fen	Ser	Tyr	Cys	c
0	Lcu	Ser	ochrę opal		A
	Lcu	Ser	amber Try		G
	Lcu	Pro	His	Alg	0
	Leu	Pro	His	Arg	C
c	Lcu	Pro	Gin	Alg	A
	Leu	Pro	Gin	Alg	G
	Ile	Tre	Asn	Ser	U
	Ile	Tre	Asn	Ser	c
A	Ile	Tre	Lys	Alg	A
	Met	Tre	Lys	Alg	G
	Val	Ala	Asp	Gly	U
	Val	Ala	Asp	Gly	C
G	Val	Ala	Glu	Gly	A
	Val	Ala	Glu	Gly	G

*    fenyloalanina;    Ser-seryna;    Tyr - tyrozyna:    Cys-cysterna;

^T,y“ tryptofan;    Lou- Leucyna;    Pro - prolina;    His = histydyna:

*    arginina;    Ile - izoleucyna:    Tre    -    treonino;    Asn - asparagina;

- metionina;    Lys» lizyna:    Val    -    walino;    Ala * alanina.

W “ kwas asparaginowy; Ijln - glutamina;    Gly - glicyna:

Ol«. glmauiinowy;

Swft opal, amber - kodony bezaenaowne (terminujące)-