DSCN6258 (Kopiowanie)

Hioloaiu - /rnfUionum alit Hoiuiyuuiow nu unuimiur masy, ;««■

Obecność lego czynnika powoduje oporność bakterii na d/iałanie całego s/cregu leków anlybakleryjnych: sulfonamidów, antybiotyków (streptomycynę, tetracykliny, penicyliny, neomycynę, chloramfenikol i inne), a nawet na promieniowanie u lira fioletowe. Czynnik ten wykryto u licznych bakterii chorobotwórczych; ponieważ może on być przekazywany również / jednego gatunku bakterii do drugiego, indukuje zatem powstawanie groźnych drobnoustrojów i w dodatku opornych na działanie antybiotyków.

UJ. Rozmnażanie płciowe organizmów eukariotycznych

Ewolucyjny proces doskonalenia coraz to wyżej zorganizowanych form istot żywych prowadzi również do doskonalenia form rozmnażania płciowego i narządów służących do tego celu. Abstrahując od przystosowań do różnych warunków środowiska możemy stwierdzić, żc zmiany postępują tu w następujących kierunkach;

1.    wydanie na świat jak największej ilości potomstwa;

2.    zapewnienie potomstwu jak największego prawdopodobieństwa przeżycia;

3.    stworzenie warunków dla jak największej zmienności cccii u potomstwa, przy zachowaniu mechanizmów zabezpieczających pr/cd utraceniem cccii gatunkowych (np. przed krzyżówkami między gatunkowymi).

Sposób rozrodu jest jedną z najważniejszych cech umożliwiających klasyfikację istot żywych. Dlatego też w dalszej części książki omówimy dość dokładnie rozmnażanie płciowe poszczególnych grup organizmów, przy opisie tych grup.

6.2.4. Partenogeneza

Dzieworództwo czyli partenogeneza uważane było do niedawna za jeden ze sposobów rozmnażania płciowego; laka klasyfikacja istnieje do dziś w większości podręczników. Jednak w świetle tego, co dziś wiemy o istocie rozmnażania płciowego, pogląd ten nie da się utrzymać.

Dzieworództwo jest to powstanie osobnika dorosłego w procesie rozwoju niezapłodnionego jaja.

A zatem osobnik powstaje wprawdzie z komórki płciowej, lecz nic uzyskuje dodalkowej inlbrmacji genetycznej od drugiego z rodziców. Partenogenezy nie możemy w pełni określić jako rozmnażanie płciowe: jest ona czymś pośrednim między płciowym i bezpłciowym sposobem wydawania potomstwa. Albowiem osobniki powstałe w procesie partenogenezy mogą mieć odmienny skład genetyczny od osobnika rodzicielskiego, wówczas, gdy komórka jajowa powstaje w wyniku mejozy; są wtedy hapioidalne i powstały jak gdyby w „niepełnym” procesie płciowym. Mówimy wówczas o partenogenezie haploidalnei albo automiktycznej. Istnieją też przypadki, gdy osobniki potomne posiadają ten sam skład genetyczny, co organizm matki (gdy komórka jajowa wytwarzana jest sposobem mitozy - partenogeneza dinloidalna czyli apomiktyczna, a także część przypadków partenogenezy haploidalnej gdy hapioidalne oocyty zapłodnione są ciałkiem kierunkowym). Choć zatem w tym przypadku w procesie rozrodu uczestniczy komórka płciowa, to jednak z genetycznego punktu widzenia mamy do czynienia ze zjawiskiem rozmnażania wegetatywnego.

Dzieworództwo znamy tylko w święcie zwierząt i nie jest ono zbyt rozpowszechnione.

Niektóre gatunki wrotków, a także pewne gatunki stawonogów składają się wyłącznic z samic, rozmnażających się drogą partenogenezy (samce u tych gatunków nie są znane).

Stosunkowo najlepiej poznano procesy dzieworództwa u owadów. U pszczół (Apis nwllifmi) samica (królowa) zostaje zapłodniona tylko jeden raz w życiu, w okresie lotu godowego. Uzyskane wówczas plemniki samica przechowuje w specjalnych woreczkach układu rozrodczego. pooddzidameh umięśnionymi zastawkami; otwierając bądź zamykając zastawki samica może decydować 0 Hlpłydllicnfo

i

m

\/A

17/

m

m

A

II

f k*i°^

Lim

gonu

W"*!

I

Bśgaej

Nno

RS'

■

m

U