DSCN6274 (Kopiowanie)

256 fitti/nyw . rrprły/tmurn t!łu kaiulyiluU'n* nu ak/idrmlr mr<ly< /,

P

ł

<ś>

i

© garno*

J_

genów dominujących A i H. Każdemu / łych genóy, odpowiada allcl rcccsywny (a tub b). Osobnik będący homozygotą rcccsywną pod względem któregokolwiek z łych genów nic wylwar/a barwnika (pokolenie V na ryc. 6-22). Spotkanie się obu genów dominujących umożliwia natomiast syntezę barwnika (P, i cześć potomstwa F na ryc. 6-22). Można sobie wyobrazić, że zależności pomiędzy genami A i H są takie, jak przedstawiono na ryc. 6-23. Geny takie nazywamy genamialbo współdziałającymi.

Choć współdziałają one w wytworzeniu jednej cechy, jednak dziedziczą się niezależnie. Rozkład fenotypowy 9:7 jest modyfikacją znanego nam już rozkładu 9:3:3; I (II prawo Mendla). A zatem geny te muszą leżeć na różnych chromosomach. Jeżeli chcemy otrzymać groszki utrzymujące cechę purpurowej barwy kwiatów, należy krzyżować osobniki o genotypie AABB.

Współcześnie przeprowadzone badania wykazały, że w wytworzeniu barwy kwiatów biorą udział nie dwie. lecz wiele par genów. Proces wytwarzania barwnika jest

Ryc. 6-22. Współdziałanie genów na przykładzie    bowiem typowym ciągiem przemian metabolicznych,

dziedziczenia barwy płatków groszku a zatem barwa kwiatu jest wynikiem współdziałam pachnącego ILathyrus odaratus). Opis w tekście.    licznych genów związanych z syntezą różnych związków

P - pokolenie rodzicielskie. F,. F, - kolejne i wpływających na ich rozmieszczenie w komórkach

pokolenia mieszańców (JD).

rośliny (por. też biosyntezę barwnika mclaniny z fenyloalaniny u człowieka - ryt. 6-41).

Podobnie rzecz przedstawia się u zwierząt. Na przykład barwa sierści myszy, królików, świnek morskich i innych gryzoni determinowana jest współdziałaniem licznych, nicailclicznych genów, które oddziałują nic tylko na syntezę barwnika (ryc. 6-41), lecz i na jego rozmieszczenie we włosach. Poznaliśmy już działanie jednej pary tych genów: dominującego B powodującego czarne zabarwienie sierści i recesywnego - b - barwy brunatnej (ryc. 6-16). Okazało się jednak, że do wytworzenia barwnika niezbędne są też inne geny. Przede wszystkim gen C, determinujący syntezę mclaniny w sierści. Gdy tego genu nic ma. synteza barwnika nic następuje: homozygoty cc są białymi albinosami niezależnie od zestawu pozostałych genów (ryc. 6-24). Jeżeli - jak to ilustruje ryc. 6-24 skrzyżujemy mysz-albinosa (homozygotę bbcc) z homozygotyczną czarną myszą (BBCC). to w F uzyskamy osobniki wyłącznie czarne (BbCc). Ponieważ jednak są to heterozygoty, wytwarzają czety rodzaje gamet: BC, Be. bC i be. Przez wzajemne ich łączenie w drugim pokoleniu uzyskujemy 9 mysz) fenotypowo czarnych. 3 fenotypowo brązowe i 4 fenotypów o białe.

Ale i jeszcze inne geny współdziałają w wytworzeniu barwy sierści gryzonia. Np. myszy płowe (o barwie -dzikiej") mają w komórkach geny B i C (a więc ich sierść winna być czarna), lecz oprócz ■ach posiadają inny gen A. Wywołuje on nierównomierne ubarwienie włosa: mc lam na gromada ■sę w jego szczytowej części oraz u podstawy, a pomiędzy tymi warstwami występuje pasek niemal be/tmrmmy. Efekt optyczny to właśnie płow a (..dzika") sierść. Osobniki nie posiadające genu A tocz jrga allci a sąjednolicie ubarwione (np. czarne).

Podobnie z ubarwieniem brunatnym osobników posiadających geny C i M>. W obecność gsms A ich włosy są nierównomiernie zabarwione (sierść „cynamonowa”), zaś w obecności wykąc mm d&tm równomiernie (sierść brązowa). Te zależności zestawiono w lab 6 III