Powszechnie uważa się, że mykoplazmy mogły być wcześniejszymi ewolucyjnie formami Jednak część bakteriologów przodka bakterii dopatruje się w bardzo ciekawych i budzących*^ kontrowersji mikroorganizmach, jakimi są protobakterie (Archaebacteriae). Podkreśla się odmienność (głównie biochemiczną) od innych klas bakterii. Nie tworzą przctrwalników, ichfc ^ rybonukleinowy zbudowany jest inaczej, aniżeli u wszystkich pozostałych prokariontów, zaś$||| komórkowa nie zawiera mukopeptydu. Protobakterie mają sztywne ciało, kształtem przypou,^ kule lub pałeczki. Żyją w skrajnie trudnych warunkach. Należą tu np. bakterie metanowe, redukuj C02 do CH4 (por. rozdz. 5.2.5), a takżeHalobacterium (por. rozdz. 5.2.4) oraz Sulfolobus, żyjąc^T wrzących źródłach siarkowych i utleniający siarkę.
Do dwóch następnych klas: Beggiatoa oraz bakterii nitkowatych (Chlamydobacieriales)|1| organizmy budujące z cylindrycznych lub owalnych komórek długie, nitkowate ciała, przeważnie w wodzie, będąc saprofitami. Niektóre gatunki występują w przewodzie pokarmowej lub jamach ciał zwierząt, nie powodując jednak schorzeń (czyli r~ ~l---* '
W odróżnieniu od poprzednich, klasa kretków (.Spirochaetae) (ryc. 7-6) zawiera szereg groźny bakterii atakujących człowieka. Należy do nich kretek blady (Treponema pallidum), wywołujmy | kiłę. Kiła jest chorobą wyłącznie ludzi, a przenoszona jest przede wszystkim na drodze stosgow płciowego. Choroby tak się szerzące nazywamy chorobami wenerycznymi - od imienia rzynskig bogini miłości, Wenery (jedną z takich chorób jest, jak pamiętamy, AIDS). Ale chociaż kręttk wnika poprzez skórę lub błony śluzowe (najczęściej narządów płciowych), to kiła rozwija się jjh> choroba całego organizmu i nieleczona prowadzi do śmierci w ciągu kilku lat. W pierwszym okres*, w 18-20 dni po zakażeniu, w miejscu, w którym wyniknęły krętki, rozwija się tzw. zmiana nierw^ najczęściej pod postacią niebolesnego wrzodu. W tym okresie kiła jest jeszcze w pełni wyleczataj. Po około 9 tygodniach od zakażenia na skórze ciała pojawia się wysypka, tzw. osutka kiłow| bczbolesna i bez towarzyszących dolegliwości. Osutka ta zazwyczaj znika po 3 tygodniach. Jeżeli zostanie zlekceważona, to następnymi objawami choroby mogą być dopiero poważne uszkodzenia serca, naczyń, układu nerwowego, doprowadzające wkrótce do śmierci.
Krętki blade są bardzo wrażliwe na spadki i na wzrost temperatury oraz na wysychanie: poza organizmem człowieka giną w czasie od kilku sekund do kilkunastu minut. Dlatego też kiła szerzy są, praktycznie rzecz biorąc, tylko przez bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem. Zarażona matka może zarazić noszone w swym łonie dziecko, u którego rozwija się wówczas tzw. kiła wrodzona Współczesne metody immunologiczne pozwalają na wczesne wykrycie zakażenia krętkiem bladym, zaś antybiotyki umożliwiają skuteczne leczenie kiły - zwłaszcza w jej najwcześniejszym okresie.
Kretek duru powrotnego (Borrelia recurrentis) przenoszony jest przez wszy, rzadziej przez kleszcze; powoduje on chorobę (dur nawracający), charakteryzującą się nawracającymi napadami gorączki. Natomiast krętki z rodzajuLeptospira dostają się do organizmu wraz z zanieczyszczoną wodą pitną lub podczas kąpieli i powodują leptospirozę - ciężką chorobę przebiegającą z wysoką gorączką, uszkodzeniem nerek i uszkodzeniem wątroby (co manifestuje się żółtaczką).
Klasa bakterii śluzowych (Myxobacteriae) obejmuje gram ujemne drobnoustroje, tworzące mikrocysty jako formy spoczynkowe. Są one przeważnie saprofitami i nie są patogenne dla człowieka Najwięcej znanych bakterii zaliczono do klasy bakterii właściwych (Eubacteriae). Klasę tę dzieli się na trzy odrębne rzędy: 1. Eubacteriales - bakterie właściwe sensu stricto. 2. Caudobaćtęriales - bakterie styliskowe i 3. Actinomycetales - promieniowce.
Rząd bakterii właściwych sensu stricto podzielono następnie na pięć pod rzędów, głównie k względu na kształt bakterii. 1 tak wśród bakterii ziarcnkowatych (por. ryc. 7-6) znamy liczne wywołujące choroby u ludzi. Na przykład paciorkowiec ropny (Streptococcuspyogenes) wywołuje płonice czyli szkarlatynę, a także zapalenia gardła (anginy), zapalenia płuc. oskrzeli, zatok,, udu środkowego, nerek, wsierdzia. zakażenie ran (np. pod postacią gorączki połogowej),