DSCN6435 (Kopiowanie)

142

Wś

Biologia - wpctyionum

różnobarwnym kobiercem koralowców, wśród których przepływają ryby o najprzeróżniejsi^ kształtach i barwach, krewetki, kraby, meduzy, przesuwają się rozgwiazdy, jeżowce, wężowkfla. małże, ślimaki, wicloszczcty i mnóstwo innych, również różnobarwnych zwierząt. Dziś jednak znaczna caąlł raf jest bezlitośnie eksploatowana i przerabiana na surowce mineralne. Koralowce giną też masowo z powodu zanieczyszczenia wód. Rządy niektórych państw podejmują starania ochrony najcenniejszych raf koralowych, które stanowią bezcenne laboratorium naukowe i ważne atrakcje turystyczne; 1 7.4.6 J. 1.2. Podtyp: Żebroplnwy czyli Nieparzydclkowcc (Ctenophora)

Ta niezbyt liczebna, bo obejmująca około 100 gatunków grupa jamochłonów (niektórzy systematycy wyodrębniają ją w oddzielny typ) charakteryzuje się brakiem parzydełek - zamiast nich występują komórki klejorodnc. Żebropławy są dwubocznie symetryczne i mają tylko dwa czulki. Ich rozwój jest odmienny niż parzydcłkowców.

Żebropławy są zwykle nieduże, kształtem i wymiarami przeważnie przypominają orzechy włoskie. Zbudowane są z cktodcrmy (warstwa zewnętrzna) i z entodermy (wyściełającej gardziel, lejek czyli żołądek i liczne rozgałęzione kanały), pomiędzy którymi znajduje się galaretowata substancja zawierająca komórki nerwowe i mięśniowe. Szczególnie charakterystyczne jest osiem płytek grzebieniowych czyli “żeberek” (którym zwierzęta te zawdzięczają swą nazwę). Płytki te biegną z góry na dół i połączone są na powierzchni z pasmami orzesionymL złożonymi z posklejanych rzęsek, dzięki którym żebropławy mogą się poruszać. Otwór gębowy znajduje się na spodniej stronie ciała, zaś w górnej części zwierzęta te posiadają narząd zmysłu równowagi - statocyste. Statocysta połączona jest z rzęskami układem włókien nerwowych, co umożliwia zmianę położenia ciała poprze? ruch rzęsek. Niektóre gatunki żebropławów mają zdolność świecenia po podrażnieniu.

7.4.6 J.2. Typ: Płazińce (Platyhelminthes)

W przeciwieństwie do gąbek i jamochłonów niemal wszystkie pozostałe zwierzęta charakteryzują się symetrią dwuboężną (bilateralna.). Oznacza to, że płaszczyzna przechodząca wzdłuż linii środkową dzteli ich ciało na dwie części, będące w pewnym przybliżeniu odbiciami lustrzanymi. Wyjątek stanowią jedynie szkarłupnie, które wtórnie - ze względu na występowanie na dnie mórz, gdzie mogą być zaatakowane z każdej strony - przekształciły w toku ewolucji swą symetrię bilateralną na promieńisto-symetryczną. Prócz tego, że są dwubocznie symetryczne i spłaszczone, poczynając od plazińców zwierzęta są przeważnie wydłużone i wyróżnić można w ich budowie przód i tył. W przedniej części wyraźnie zaczyna się wyodrębniać głowa, która w procesie ewolucji centralizować będzie nerwowe ośrodki koordynujące czynności życiowe; zjawisko to określamy mianem cefalizneji

Płazińce i wstężniaki do niedawna zaliczane były - jako dwie gromady - do jednego typu: “robaków” parenchyma-tycznych (Parenchymia), ponieważ zasadniczą cechą ich budowy jest to, że pomiędzy ektodermą i entodermą zawierają narządami. Parenchyma zbudowana jest z dość ściśle przylegających do siebie komórek, między któiymi występują

Ryc. 7-89. A - schemat przekroju pracz ciało płazi ńca; B - układ wydalniczy wirku-, C - wypławek biały (Dendrocoellum lacteunl)', odcinek obok rysunku ukazuje maksymalni) wielkość osobnika dorosłego (JD).

7/

A

m

.tiśfc

laSln

%3-Sj