DSCN6407 (Kopiowanie)

114

Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie malytj^

fprnmiazgit) będące prekursorem drewna, łyka i - u dwuliściennych - położonej między nimi miajg twórczej wiązek przewodzących. Z pąków - wytwarzanych w węzłach - powstawać mogą liścielpgj liściowe), kwialy (pąki kwiatowe) lub łodygi boczne. Można wyróżnić dwa typy rozgałęziania się łodyg. Z typem monopndialnym <iednoośiowvmł mamy do czynienia wówczas, gdy oś główna rośnie szybciej, a odgałęzienia wolniej i nie przewyższająjej.Typ gympodialńY (wieloosiowy) to taki, w którym odgałęzienia rosną silniej niż łodyga główna.

Łodyga zmienia swą budowę wraz ze wzrostem i rozwojem; poza tym różne są łodygi roślin np. zielnych i drzewiastych. U roślin zielnych łodyga jest soczysta, zazwyczaj zielona, w jednym roku powstaje i ginie. Rośliny drzewiaste mają łodygi albo całkowicie zdrewniałe (drzewa i krzewy), afc, przynajmniej zdrewniałe w dolnej części (krzewinki). Rośliny drzewiaste są wieloletnie; jeżeli wytwarzają rozgałęzienia dopiero na pewnej wysokości (przez co powstaje pień, czyli łodyga główna), nazywamy ierirzewami. Jeśli natomiast wiele rozgałęzień odchodzi od łodygi (lub nawa korzenia) tuż nad powierzchnią gleby, mamy do czynienia w krzewem (np. agrest, dzika róża, berbcryi ognik) lub krzewinka łborówka. żurawina, wrzosiec). Rośliny zielne dzielimy na iednorocznetrah roślina powstaje w jednym roku, w tym samym roku wydaje nasiona i ginie), dwuletnie [większość części nadziemnej ginie pod koniec roku, aby ponownie rozwinąć się w drugim roku; np. marchew wytwarza w pierwszym roku liście, kwitnie zaś w drugim roku po posianiu, po czym ginie) i byliny (rośliny wieloletnie).

Młoda łodyga (tyc. 7-74) na przekroju poprzecznym zbudowana jest z tkanek pierwotnych:skóib (ępidermy). kory pierwotnej i walca osiowego (w którym występuje rdzeń pierwotny i promienie rdzeniowe orazwiazki przewodzące zbudowane z łvka pierwotnego i drewna pierwotnego orazmiazgit jest zazwyczaj zielona i - podobnie jak liść - pełni funkcje asymilujące. Skórka zawiera aparaty szparkowe i od zewnątrz pokryta jest kutykulą, nieprzepuszczalną dla wody i gazów. Komórki miękiszu koty pierwotnej w młodej (zielonej) łodydze zawierają chloroplasty; oprócz miękiszu mogą w tej warstw występować tkanki wzmacniające (zwarcica i twardzi ca). Walec osiowy w części środkowej zbudowany jest z rdzenia, którego komórki stanowią miękisz magazynujący substancje odżywcze. Od rdzeń promieniście odchodzą promienie rdzeniowe (ryc. 7-74), które oddzielają poszczególne wiązki przewodzące. Wewnętrzną (od strony rdzenia) część wiązki stanowi część naczyniowa czyli drenu! (ksylem); część zewnętrzna to część sitowa (łyko czyli floem). U jednoliściennych łyko styka się z drewnem i wiązkę taką określamy mianemzamknietej (iyc.7- 74C). U dwuliściennych pomiędzy łykiem a drewnem znajdują się komórki merystematyczne-miazgałkamhium) wiązki; taka wiązka nosi nazwę otwartęi. [Poza tym u roślin jednoliściennych wiązki są porozrzucane po całej łodydze, z* u dwuliściennych tworzą regularny okręg wokół rdzenia]. Najbardziej obwodową część wiązki stanowi I), zbudowana z komórek o zgrubiałych ścianach.

wiązka

parenoiyms

c

Ryc. 7-74. SchaW budowy łodygi:

A - pierwotna i B - wtórna budo** łodygi rośliny d»» liścicnnej; C-budowa fragmentu roSliny jedno-liścicnnej (II))

A

udutnptnian