DSCN6835 (2)

STEFAN KOZAKIEWICZ

11. 11. Lwów, dom przy ul. Ormiańskiej 20, portal. (Fot. PIS)

To, z czym iprzycihlodzdOji do Polski, łatwiej jest wykryć w pierwszym okresie ich działalności, gdy wpływ środowiska mile zaznaczył sliię jeszcze w pełnił. Tak było przede wszystkim mia Śląsku ii we Lwowie, 'gdzie architekci¹ i budowniczowie Teśsyńczyicy fi! Komiaskowle wprowadzili — odmiennie jak w Krakowie — sztuką renesansową. Analilza stylu pierwszych zabytków architektury renesansowej ma Śląsku i we Lwowie, które można związać z Tessyńczykami i Koimaskami (pierwsze portale śląskie, zaimki w Brzegu i Chojnowie, portal przy ul¹. Ormiańskiej 20 we Lwowie), doprowadza nas do następujących wniosków. Styl tych zabytków jest renesansowy, nie związany siwymi formami z miejscową tradycją gotycką: w pierwszym okresie swej działalności w Polsce artyści z rejonu jezior pół-mocnowłoskiedh, nie reagując ma razie silniej na wpływ środowiska, są nosicielami nowego stylu. Formy ich dzieł wynikają jeszcze z tradycji włoskiego Quaitltlrocenta. W wykonaniu zaznacza się pewna pro-wincjonalność, w każdym razie niższy poziom, niż reprezentowany przez warsztaty florenckie pracujące w Krakowie.

W tych zabytkach, a także i w innych, późniejszych, dadzą isdę wykryć elementy lombardzkie i weneckie. Wczesnorenesansowy typ attyki śląskiej, przestudiowany przez Mi. Zlata, rozwijający się po r. 1620, z motywami¹ w kształcie półkola. ćWierćkola i jaskółczego ogona, związany z pojawieniem się Tessyńczyków na Śląsku, wykazuje elementy weneckie, rozpowszechnione zalesztą i¹ w Lombardii^1S. W pierwszych portalach śląskich i lwowskich występuje predylekcja do zamykającego portal górą półkolistego frontonu, tak typowego dla Lombardii i rejonu weneckiego Z Włochami północnymi, a w szczególności z Lombardią, wiąże się także znacznie częstsze, niż np. u pracujących w Krakowie Toskańczyków, używanie hamowania i kolumn luib piilastnów żłobkowanych, często ze żłobkami wypełnionymi w dloioej części wałkiem. Larrubatrdzko-we-meickiie jest zaś .przede wszystkim poczucie dekoracyjności), mniejsza dbałość o tektonikę i konstrukcję budowli, nierespefctawame ściśle zasad klasycznych porządków architektonicznych, łamanie właściwych im proporcji i przede wszytkim dekoracyjne traktowanie wielu ich elementów’.

Nurt stylowy, jaki reprezentują w Polsce Tessyń-czycy, musi być w f. pół. w. XVI wyodlrębilony we wspólnych ramach pierwszej działalności nowożytnych artystów włoskich w Polsce, przede wszystkim obok nurtu reprezentowanego w Krakowie od początku wieku przez Florentazytków: wcześniejszego, iw całościowym obrazie renesansu iw Polsce ważniejszego dla rozwoju sztuki naiszej:, reprezentującego wyższy po-

is M. Z1 a t. At tyka renesansowa na Stasku, Jw.