DSCN7925

W warunkach dużego zagęszczenia populacji upadki mogą być wynikiem walk o terytorium.

Śmiertelność postnatalna w Kraju Chabarowskim wynosi ok. 30% w ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia (Safonov i Saveljev, 1992). Do osiągnięcia przez bobry wieku 1,5 roku śmiertelność młodzieży sięga 45% (przeżywalność-i: 55%). W następnym roku, tzn. od 1,5 do 2,5 lat życia, ginie ponad 47% (przeżyj walność — 53%). Nieselektywne upadki następują w mroźne zimy. Przy niewielkiej pokrywie śnieżnej płytsze wody całkowicie przemarzają i uniemożliwiają bobrom żerowanie.

W hodowli fermowej bobrów śmiertelność nie jest duża. Największe straty występują w ciągu pierwszych dni życia i wynoszą ok. 16% (Żurowski, 1989). Następnym krytycznym okresem jest przechodzenie bobrząt na pokarm stały, czemu mogą towarzyszyć wzdęcia, a nawet upadki.

Przegrzanie zagraża bobrom latem w pułapkach, w czasie transportu i w źle wietrzonych pomieszczeniach. Pierwsze objawy przegrzania występują w temperaturze 28-33°C. W warunkach naturalnych obserwowano je, gdy wysychały zbiorniki wody. Bobry muszą trzymać kielnię i tylne kończyny w zimnej wodzie! i mieć dostęp do świeżego powietrza.

Przemrożenie może nastąpić, gdy wysoki stan wody zimą zniszczy żeremia i bobry pozostaną na powierzchni. Szczególnie narażone są kielnie.

Przyczynami ograniczania liczebności bobrów są ponadto: wyrąb lasów i zubożenie bazy pokarmowej bobrów, osuszanie bagien, rabunkowa gospodarka ź! wodna i inne formy antropogennej degradacji stanowisk bobrowych, intensyfikacja gospodarki rolnej i rybackiej oraz nasilenie turystyki wodnej, a w konsekwencji płoszenie i nękanie bobrów (Heidecke, 1989; Żurowski, 1992).

Pokarm

Bóbr jest ścisłym roślinozergą) Należy do gildii roślinożerców ziemnowod- * nych zasiedlających brzegi rzek i jezior. Rycina 18 ukazuje skład tej gildii usze--regowanej w kolejności rosnącej długości ciała.

Bóbr bez trudu przegryza gałąź grubości kilku centymetrów i obala drzewa o średnicy ok. 70 cm. Poza liśćmi, gałęziami i korą położonych drzew liściastych bobry zjadają korzenie, kłącza i liście roślin wodnych i lądowych (Jenkins i Bus-1 her, 1979).

Pnie drzew są podcinane zębami wokoło lub tylko jednostronnie, zwłaszcza od strony wody, by drzewo padło w jej kierunku. Ślady nadgryzania składają się z licznych nacięć o muszelkowa tym kształcie i powierzchni gładkiej, jakby były wykonane ostrym dłutem. Położone drzewo zostaje najpierw pozbawione gałęzi, a następnie pocięte na kawałki używane później jako pale w konstrukcji tam. Ogryzione pędy i gałęzie są wykorzystywane do budowy żeremia. Najchętniej

Karczownlk piżmak    nutria    Mbr

Ryc. 18. Gildia roślinoźerców ziemnowodnych (Śchropfer i Stubbe, 1992)

bóbr obala wierzby, topole, osiki, jesiony, dęby i brzozy, rzadziej Olsze, wiązy i drzewa iglaste (Brehm, 1963).

Bóbr wychodzi na ląd głównie w celu podcinania drzew i znalezienia pokarmu. W niektórych okolicach odwiedza nocą pola buraczane, kartofliska i zagony kapusty oraz plądruje ogrody warzywne i sady.

Bobry nie posiadają nadzwyczajnej zdolności trawienia składników błon komórek roślinnych. Na przykład celulozę trawią tylko w 32—33% (Nołet i in., 1994).

Całoroczne zjadanie miękkich, zielonych odchodów prosto z odbytu zostało stwierdzone u bobrów europejskich w niewoli, a występuje także u bobrów kanadyjskich (Hill, 1982). Zjawisko to zwane koprofagią (lub cekotrofią) obserwuje się także u innych gryzoni i zającokształtych. Odchody, dzięki bakteryjnej fermentacji zachodzącej w jelicie ślepym (caecum, stąd caecotrofia lub cekotrofią), są bogate w substancje odżywcze.

Strategia żerowania

Bobry żerują w „centralnym miejscu”, w którym odległość od wody ma olbrzymi wpływ na dobór pokarmu. W tej sytuacji można oczekiwać liniowego zmniejszania się wysiłku żerowania wraz z rosnącą odległością od wody. W miarę jak wyczerpuje się pokarm w pobliżu nory lub żeremia, żerujący bóbr spędza coraz więcej czasu z dala od wodyJFryxell (1992) stwierdził spadek czasu żerowania na jednostce powierzchni wraz z odległością od żeremia lub nory, był to jednak spadek krzywoliniowy. Taki krzywoliniowy spadek powstaje na skutek losowego układu przemieszczeń określanych przez strategię żerowania w centralnym miejscu.