DSCN9060

160 Michał Przybył

nym napięciu i w związku z tym jest chyba dobrym przykładem heglowskiej triady — teza, antyteza, synteza - skumulowanych w jednym niepozornym przedmiocie. Jeśli bowiem pomyśleć o plecaku (a niewątpliwie mamy ku temu przesłanki) jako gwarancie bezpieczeństwa, to jak do tego ma się plecak będący metaforą przygody, podróży w nieznane? Co więcej, plecak sam w sobie może być uznany za synonim wielkiej tąjemnicy — nieznana przestrzeń do odkrycia. Dzisiejsze plecaki nie przypominąją już tych prostych produktów sprzed lat. Różnorodne kroje, wielość przegródek, kieszeni, poziomów sprawiąją, iż można się w nich zgubić niczym w labiryncie. Otwierąjąc kolejny zamek błyskawiczny czy kieszeń przymocowaną na rzepy, zastanawiamy się, co też tam znąjdziemy. Może następną kieszeń, a w niej jeszcze jedną? Plecak daje nam więc radość odkrywania i zdziwienia tym, co niekiedy w nim wyszukujemy oraz nadzieję na dalsze niespodzianki. Idąc dalej tym tropem, można by rzec, iż takie szperanie niewiele różni się od pracy archeologa (może więc pojawi się wkrótce nowa subdyscyplina nauki - archeologia plecaka). Wszystko bowiem, co w nim znąjdujemy, jest tak naprawdę świadectwem także naszych przeszłych działań, miejsc, które odwiedziliśmy, ludzi, których spotkaliśmy, pokarmów, które spożyliśmy itp. Zawartość naszych plecaków jest w stanie wiele o nas samych powiedzieć. Dokonując parafrazy znanego powiedzenia, można stwierdzić, iż „pokaż mi, co masz w plecaku, a powiem ci, kim jesteś, jaki styl, tryb życia prowadzisz”. Czyżby więc kolejna metafora - plecak jako zwierciadło, w którym przyglądamy się sami sobie?

Faktem pozostąje jednak to, iż odkryliśmy następną jego cechę - wieloznaczność. Plecak nie musi być tylko i wyłącznie użytecznym przedmiotem. Ma również w sobie olbrzymi potencjał znako- czy też sensotwórczy, co z kolei czyni go dobrym narzędziem do konstruowania przez nas naszego własnego wizerunku, naszej indywidualnej tożsamości. A ta cecha, szczególnie w dzisiejszych czasach, z pewnością przemawia na jego korzyść i w dużej mierze przyczynia się do wzrostu jego popularności oraz niesłabnącego na niego zapotrzebowania. W najbardziej dosłowny sposób ów potencjał do tworzenia nowych znaczeń wyraża się w traktowaniu go jako swoistej tablicy ogłoszeń. Poza tym, niektóre plecaki produkowane przez znane firmy posiadają własne, markowe logo, które pozwala nam utożsamiać się z sukcesem danego producenta. Jednakże często do plecaka doczepiane są przez jego indywidualnych użytkowników jakieś naszywki, broszki, breloczki, nalepki, na których widnieją nazwy zespołów przez nich słuchanych, emblematy różnych organizacji, z których ideałami, wartościami właściciel się identyfikuje, czy wreszcie jakieś chwytliwe hasła o różnym ciężarze gatunkowym (religijnym, ogólnofilozoficz-nym, moralnym, społecznym, ale też wyłącznie humorystycznym, żartobliwym, rozrywkowym). Przez tego typu modyfikacje zmianie ulega nie tylko estetyka czy też wygląd zewnętrzny plecaka, ale także jego warstwa znaczeniowa, która tym samym zostąje dodatkowo wzmocniona i zaakcentowana.

Wiemy już, dlaczego plecak jest tak popularnym przedmiotem i mimo pewnych niedogodności, jakie wynikają z jego użytkowania, towarzyszy nam w codziennym życiu do dziś. Nadszedł teraz czas, aby porzucić (na ile jest to w ogóle możliwe) wyłącznie metaforyczny, ściśle abstrakcyjny sposób rozważań na temat plecaka i sprowadzić go do określonego, realnego kontekstu, w którym jest używany. Z racji tego, iż plecak upowszechnił się jako przedmiot codziennego zastosowania na masową skalę, nie będzie to chyba aż tak trudnym zadaniem do wykonania. Dziś bowiem spotkać go można niemalże wszędzie. Nie jest już wyłącznie znakiem rozpoznawczym czy też wyłączną domeną ludzi ubogich, pokrzywdzonych przez los, ciężko pracujących fizycznie niewolników czy wreszcie podróżników, tułaczy. Obecnie noszą go prawie wszyscy, choć niewątpliwie nie do każdego plecak w równym stopniu pasuje i nie w każdym miejscu jest on równie mile widziany. Wydąje się, iż są trzy podstawowe przestrzenie, w których obecny jest plecak: po pierwsze i szlak turystyczny, po drugie - różnego rodząju instytucje opierąjące się na zasadzie ładu, porządku, dyscypliny, mąjące na celu (przynajmniej z założenia) wychowywać, kształcić, edukować, a więc wspomniane już wojsko, ale także: harcerstwo, szkoła, gimnazjum, wyższe uczelnie, po trzecie — ulica jako obszar pośredniczący między tym, co