DSC07 (14)

160 7. Kwas foliowy

zrozumieć rolę fluorowych pochodnych uracylu w zwalczaniu raka ora? objaśnić inhibicję syntazy tymidylanowej przez 5-fluorodeoksyurydynę w obec. ności 5,10—CH₂ —H₄PteGlu.

Innym ważnym folianozależnym enzymem jest hyd roksy mety 1 o t ransferaza sery nowa (EC 2.1.2.1), która katalizuje odwracalną przemianę seryny w glicynę zgodnie z równaniem:

PLP

seryna + H₄PteGlu < * 5,10 — CH₂ — H₄PteGlu 4- glicyna + H₂0 (7,31

Jak widać, reakcja ta wymaga obecności fosforanu pirydoksalu (PLP) Produktem tej reakcji jest, obok glicyny, 5,10 —CH₂ —H₄PteGlu będący ważnym ogniwem w przemianie reszt jednowęglowych u zwierząt.

W tym krótkim przeglądzie roli biologicznej kwasu foliowego nie można pominąć syntazy metioninowej (a ściślej: metylotransferazy tetrahydropteroilo-glutaminianowej EC 2.1.1.13), katalizującej metylowanie homocysteiny do metioniny, przy czym dawcą grupy metylowej jest 5 — CH₃ — H₄PteGlu. W wyniku tej reakcji następuje też regeneracja H₄PteGlu.

b₁₂ sam

5 —CHj—H₄PteGlu + homocysteina -......- H₄PteGlu + metionina (7.4)

Przemiana tego rodzaju jest charakterystyczna dla ssaków i niektórych bakterii. Zachodzi ona przy udziale metylokobalaminy i S-adenozylometioniny (SAM) oraz układu redukującego.

W przypadku niedoboru witaminy B₁₂ 5 —CH₃ —H₄PteGlu nagromadza się w organizmie, co wywołuje deficyt kwasu tetrahydrofoliowego. Rezultatem tego deficytu jest naruszenie syntezy DNA i podziału komórek, co u ludzi daje obraz kliniczny typowy dla megaloblastycznej anemii (por. z rozdziałem o witaminie B₁₂).

Duże znaczenie ma długość łańcucha poliglutaminianowego składającego się z określonej liczby reszt glutaminianu (2-12). Wiadomo, że poligluta-minianowe pochodne kwasu foliowego o różnej długości łańcucha różnią się swoją rolą i aktywnością w metabolizmie folianu. Dla przykładu można podać, że penta- i heksaglutaminian jest przenośnikiem grupy metylowej, podczas gdy heptaglutaminian występuje głównie w postaci H₄PteGlu. A zatem można przypuszczać, że istnieje określony związek między rodzajem przenoszonego fragmentu jednowęglowego a długością łańcucha poliglutaminianowego.

W zakończeniu tego rozdziału trzeba też powiedzieć o biologicznej roli pterydyn, tj. o enzymach pterydynozależnych. Jak obecnie wiadomo, pteryny podstawione w pozycji 6, np. tzw. biopteryna — która jest kofaktorem monooksygenaz — mają duże znaczenie biologiczne.

y _sZczególności okazało się, że fenyloketonuria, a zwłaszcza jej rzadko . _ane nietypowe formy, spowodowane są zaburzeniami w metabolizmie sp¹^^ydrobiopteryny (BH₄). Rzecz w tym, że BH₄ jest kofaktorem takich ¹⁶' Miiów, jak 4-monooksygenaza fenyloalaninowa, 3-monooksygenaza tyrozy-2 j najprawdopodobniej, 5-monooksygenaza tryptofanowa, które mają ^"zowe znaczenie dla syntezy różnych amin (tzw. amin biogennych), działają-^ch jako neurotransmitery, tj. czynniki przewodzące impulsy nerwowe. Brak ^ .^ydrobiopleryny prowadzi do hiperfenyloalaninemii i zaburzeń neuro-^ *cznych» a więc fenyloketonurii.

Tetrahydrobiopteryna jest naturalnym kofaktorem trzech wymienionych

._ej enzymów i odgrywa istotną rolę w syntezie dopaminy, noradrenaliny . „fotoniny, będących ważnymi przekaźnikami impulsów nerwowych (zwanych neurotransmiterami).

7,9. Objawy braku lub niedoboru (awitaminoza, hipowitaminoza); hiperwitaminoza i toksyczność

Niedobór kwasu foliowego jest jedną z najczęściej występujących awitaminoz. Objawami takiego stanu są: niska zawartość tej witaminy w suro-wicy krwi i w erytrocytach, a także anemia. Szczególnie często niedobór kwasu foliowego pojawia się u kobiet w okresie ciąży i u osób w starszym wieku.

Ogólnie można stwierdzić, że niedobór kwasu foliowego występuje znacznie częściej niż niedobór witaminy B₁₂. Skutkiem tego niedoboru jest anemia megaloblastyczna.

Najważniejszymi przyczynami wywołującymi niedobór kwasu foliowego są: niedostateczna podaż witaminy ze spożywanymi pokarmami, ciąża, nadużywanie alkoholu i różnych leków, a także zaburzenia w procesie wchłaniania w przewodzie pokarmowym.

Dieta pozbawiona świeżych warzyw i mięsa może być przyczyną awitami-i noży (niedoboru kwasu foliowego), a stany wymagające zwiększonych ilości tej witaminy potęgują zaistniały deficyt. Jednym z takich stanów jest ciąża. Nic tedy dziwnego, że u 3 - 5% kobiet ciężarnych obserwuje się (w krajach uprzemysłowionych) anemię megaloblastyczną, wywołaną niedoborem kwasu foliowego. W krajach rozwijających się odsetek ten jest znacznie większy. Przykładem może być Afryka Południowa, gdzie anemia megaloblastyczna wśród czarnych kobiet ciężarnych jest bardzo rozpowszechniona. W większości przypadków objawy choroby uwidaczniają się w okresie laktacji.

Najważniejszym biochemicznym symptomem niedoboru kwasu foliowego w organizmie człowieka jest naruszenie normalnego przebiegu reakcji kata-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSC07 14 — 14 — 12 — Oo znalezienia rozwiązania optymalnego, w którym funkcja celu ffx„xy=2x,«-3.*7
DSC01 (18) 148    7. Kwas foliowy Wszystkie przedstawione wyżej związki są koenzymat
DSC03 (17) 152 7. Kwas foliowy7.5. Metody otrzymywania Syntezę chemiczną kwasu foliowego prowadzi s
DSC04 (15) 154    7. Kwas foliowy Potrzebne do tych syntez substraty i półprodukty o
DSC05 (15) 156    7. Kwas foliowy 7.6.2.    Metody mikrobiologiczne D
DSC06 (16) 1 58    7. Kwas foliowy Tab. 7.1 (cd.) Produkt I B. Warzywa
DSC08 (11) 162    7. Kwas foliowy lizowanej przez syntazę tymidylanową, w wyniku cze
DSC71 (14) Kwas szikimowy tworzy się w wyniku kondensacji fosfoenolopirogronianu z czterowęgiowym c
DSC07 48Rozdział 14. Konieczność pokory przy przekazywaniu treści uniwersalnych Każdy nauczyci
Zdjęcie1356 Folacyna -Kwas foliowy N«2btdnywprz«K«M0rupi^nonOio^-P^ «

img059 3 Biotyna o HN NH ► kowalencyjnie związana z karboksylazami kwas foliowy -►
Skanuj1 Witaminy Rola w organizmie    Objawy niedoboru kwas foliowy rfolacyna) -I uc
Skanuj8 Krew jako tkanka □    kwas foliowy e do produkcji kwasów nukleinowych □
IMG?14 160 Rozważania nad literaturą bierane przez powieściopisarza; nowa koncepcja czasu i nowy pog

więcej podobnych podstron