•Tesli przyjrzymy sin historii, okaże się, że nie zavrl \va. Podczas gdy w pewnych kulturach — ja* na przvi: pcie — kapłani byli „lekarzami duszy”, w innych, *. k! Grecja, funkcję tę, przynajmniej częściowo, pełnili Mozo Sokrates, Platon i Arystoteles nie twierdzili, że przemał w imieniu jakiegoś objawienia, lecz'powoływali się na auł tet rozumu i odwoływali się do swej troski o szczęście człor je ka i rozwój jego duszy. Troszczyli się oni o człowieka będącej celem dla siebie samego i najważniejszym przedmiotem' bad-Sj nia. Ich traktaty o filozofii i etyce były zarazem dziełami psychologicznymi. Tę starożytną tradycję kontynuowano w czasach Odrodzenia i jest rzeczą bardzo charakterystyczną, że pierwsza książka, w której tytule użyto słowa psychologia, nosiła tytuł Hoc est de Perjectione Homłnis („O doskonałości człowi -ka’ )1 2.. W czasach Oświecenia tradycja ta osiągnęła swój v. Wyż
122
szy piehkt: Wierząc w rozum' ezłbUii^a, fllo/ofott ic C...x brr-ńa-M którzy zarazem byli badaczami duszy ludzkiej, głosili niezależność człowieka od politycznych pęt, jak równi . od .1 ,/.* przesądu i ignorancji. Uczyli oni człowieka, by zniósł tc warunki istnienia, które wymagają podtrzymywania z hub- ń. Ich badania psychologiczne wyrastały z prób odkrycia waiankóu ludzkiego szczęścia. Szczęście, powiadali, może zostać osiągnięte tylko wtedy, kiedy człowiek zdobędzie wewn g;-w wolność; wtedy tylko może on być zdrowy umysłowe. Ab w ciągu kilku ostatnich pokoleń racjonalizm Oświecenia uli i dmstycz-nei zmianie. Oszołomionv nowym dobrobytem w. :-vm
sukcesami w opanowaniu natury, człowiek nic u w. juz
bic samego za najważniejszy przedmiot troski w żywa i r ' miot badań teoretycznych. Rozum, jako środek cm •"
prawdy i przenikania przez powierzchnię zjawisk no im został porzucony na rzecz intelektu, jako jedyne. .o n ^ do posługiwania się rzeczami i ludźmi. Człowiek I
rzyć, żc moc rozumu potrafi dać podstawy słuszno^-*
om ludzkiego postępowania. , vm‘ wy**
Ta zmiana w klimacie intelektualnym i t - c p0n'.i-l warla głęboki wpływ na rozwój psychologii • yictz«'hę
jmo-.pojawienia .się, lak.. ..wyjątimwych P^1;,Cl' |