KSZTAŁTOWANIE SIĘ POSTAW RODZICIELSKICH
Okres wczesnego dzieciństwa - stosunek do pełnienie ról rodzicielskich kształtuje się już w okresie wczesnego dzieciństwa w rodzinie macierzystej /generacyjne)/, w której dziecko jest wychowywane. Klimat rodziny, postawy, jakie preferują rodzice, sposób, w jaki pełnią swoje role, stają się zasadniczymi wzorami, które jednostka przyswaja albo odrzuca.
Okres narzeczeństwa — na ogół wtedy młodzi ludzi podejmują decyzje dotyczące kształtu ich przyszłej rodziny. Jeśli w ich planach na najbliższe lata nie ma miejsca na dziecko — można sądzić, że ich stosunek do faktu posiadania dzieci jest negatywny /przynajmniej w danym momencie/.
Okres ciąży — w zależności od wielu czynników takich jak: wzajemne uczucia małżonków, stan zdrowia i samopoczucie kobiety w ciąży, warunki ekonomiczne, oczekiwania co do płci dziecka itd. przyszli rodzice ustosunkowują się pozytywnie lub negatywnie do swojego przyszłego dziecka. Bardzo ważna jest także motywacja poczęcia dziecka. Może być ona dojrzała i wynikać z prawdziwego pragnienia posiadania dziecka lub może mieć charakter instrumentalny np. dziecko jako „pasek” — ma utrzymać męża przy żonie /mąż i tak odchodzi, więc dziecko nie spełniło oczekiwań i nie jest już potrzebne/. Możemy mieć również do czynienia z sytuacją, gdy rodzice chcą mieć dziecko inteligentne, które spełniałoby ich oczekiwania i w związku z tym mogą prezentować w przyszłości postawę nadmiernie wymagającą.
Przebieg porodu oraz interakcje, jakie nawiązują rodzice z dzieckiem w pierwszych dniach i tygodniach jego życia. Zły stan zdrowia matki czy też dziecka, a także brak doświadczenia młodych rodziców bywają powodem lękowego nastawienia w stosunku do dziecka, co może przerodzić się w postawę nadmiernie chroniącą z komponentem lękowym.
Niekiedy dziecko wzbudza w swoich rodzicach postawy ambiwalentne — akceptacja przelata się z nastawieniem agresywnym, wywołanym koniecznością dostosowania swojego trybu życia do trybu życia dziecka i poświęcenia mu całego wolnego czasu.
Na ogół nawet ci rodzice, którzy niezbyt chętnie odnosili się do faktu powiększenia rodziny, albo też nie byli w pełni zadowoleni z płci narodzonego dziecka, uczą się je kochać i otaczać opieką.
Rodzice są na ogół znacznie mniej pewni siebie i nastawieni lękowo w stosunku do pierwsze-o dziecka niż do następnych.
Postawy rodziców w stosunku do następnych dzieci wynikają z całokształtu ich doświadczeń. Bardzo ważne stają się m.in.: sytuacja ekonomiczna, odległość czasowa między pierwszą ciążą a następnymi, płeć pierwszego dziecka, wzajemne stosunki między rodzicami. Niechętnie przyjmują rodzice fakt powiększenia się rodziny w sytuacji, gdy przekreśla ono jakieś ważne plany życiowe.
Typologia Marii Ziemskiej
dziecko traktowane jest jako ciężar /ogranicza swobodę, przeszkadza w karierze/, szukają placówek, osób, które przejęłyby opiekę nad dzieckiem, rozczarowanie dzieckiem, zawiedzenie, urażenie,
- opiekę uważają za odrażającą lub przekraczającą ich siły,
nie okazują pozytywnych uczuć, a nawet demonstrują negatywne,
- dezaprobata, otwarta krytyka dziecka,
podejście dyktatorskie, nie dopuszczające do głosu, nie wnikające w motywy jego postępowania, kierowanie przy pomocy rozkazów i nakazów,
- represywne żądania, surowe kary, zastraszanie,
- brak tolerancji i uwzględniania potrzeb i oczekiwań dziecka.
Konsekwencje: sprzeciw wobec dorosłych, kłótliwość, bunt wobec nacisku i ograniczeń ze strony środowiska, opór wobec dorosłych, wrogie nastawienie do ludzi, różne formy agresji i nieprzystosowania, negatyw izm, nieposłuszeństwo, poczucie odrzucenia, zaniżone poczucie własnej wartości, szukanie aprobaty w różnych środowiskach rówieśniczych, często o charakterze przestępczym, człowiek, który nie był kochany sam nie potrafi kochać....