DSC04 (7)

O 1 ubtt>WOjt O    <bi(ionym do witamin

O 1 ubtt>WOjt O    <bi(ionym do witamin

Biologiczne znaczenie raio-inozytolu polega na jego funkcjach tako

nika membran komórkowych i lipoprotein. Jest wielce prawdopodobne selektywna przepuszczalność membran plazm stycznych zwuizana jest g forylowanymi formami fosfatydyloinozytolu spełniającymi rolę rcyui^/** zjawisk zachodzących na powierzchni komórki.

Niedobór mi o-inozytolu u zwierząt doświadczalnych powoduje zaburz w przemianie tłuszczów. W odniesieniu do ludzi nie stwierdzono niedob* ¹⁴ inozytolu. Jest to, prawdopodobnie, spowodowane jego dużym rozposti^J¹ nieniem w spożywanych przez ludzi produktach roślinnych i zwierzęcy*-*, jego syntezą przez organizm człowieka, jak też biosyntezą przez mikrofl₀ ' bytującą w przewodzie pokarmowym ludzi. W przeciętnej dziennej diecj zawartość mioinozytolu wynosi ok. 1 g, a jego synteza w nerkach ooo^ dochodzić do 4 g dziennie. W świetle tych faktów mio-inozytol nie jest dla 1^ witaminą.

Terapeutyczne działanie mio-inozytolu wyraża się pewnym, nieznaczny^ zmniejszeniem zawartości cholesterolu w surowicy krwi u ludzi z pod w w. szonym jego poziomem, a także obniżeniem poziomu tłuszczów w wątrobie u pacjentów z rakowymi zmianami w obrębie przewodu pokarmowego.

O toksyczności mio-inozytolu brak danych.

6.3. Karnityna

Karni ty nę po raz pierwszy wyodrębniono w początkach naszego stulecia z ekstraktów mięsnych, ale jej znaczenie biologiczne ustalono dopiero pięć. dziesiąt lat później kiedy wykazano, że jest ona czynnikiem wzrostowym dla chrząszcza mącznika młynarka. Dla zdrowych dorosłych ludzi związek ten witaminą nie jest. W przypadku określonych niedomagać karnityna może być pożądanym, czy wręcz niezbędnym, składnikiem diety. Dotyczy to przede wszystkim osobników niedożywionych i niedorozwiniętych, z genetycznie uwarunkowanym niedoborem karnityny, a także pacjentów z chorobami wątroby i nerek.

Pod względem chemicznym karnityna jest kwasem 3-hydroksy-4-trimetylo-aminobutanowym o następującym wzorze:

H₃C    Pi

H₃C—isj—C H2—C H—C H₂—C OO

h₃c

Jest to więc związek o charakterze czwartorzędowej aminy, bardzo higro-skopijny. Dzięki obecności wolnej grupy hydroksylowej karnityna łatwo

tworiy crtry s kwiiami organicznymi, oo nąj prawdopodobniej warunkuje ^iworaiie je) funkcje

kiffuiyni występuje przede wuystkttn w produktach spożywczych po* ^godzenia iwarięcefo, a zwUucu w mięsie, przy czym największe jej linia fiuknooo w mięsie czerwonym - wołowinie i baraninie. Warto odnotować, jc karnityna znajduje się w mleku wszystkich maków, aczkolwiek jej stęznie I0gt znacznie mniejsze niż w mięsie. W roślinach karnityna występuje w znikomych ilościach aJbo wcale. Z tego to względu odzywki dla dzieci oparte na białku roślinnym wzbogaca się w karnitynę do poziomu odpowiadającego jej zawartości w mleku kobiecym.

W organizmach ludzi karnityna tworzy się w wątrobie i nerkach, • jej prekursorami są lizyna i metionina.

Dla prawidłowego przebiegu biosyntezy karnityny konieczna jest obecność kwasu L-askorbinowego i żelaza (11) Wykazano, że w przypadku niedoboru witamin C, PP i B₆ oraz żelaza zdolność organizmu do syntezy tej witamino* podobnej substancji wyraźnie się zmniejsza; taki sam efekt obserwuje się przy upośledzeniu czynności wątroby lub nerek, w których to organach zachodzi biosynteza karnityny. Mięsień sercowy i mięśnie szkieletowe czerpią potrzebną im karnitynę z innych organów i tkanek, a jest to możliwe dzięki systemowi transportu karnityny z miejsc jej biosyntezy do serca i mięśni

Najważniejszą, i zarazem dobrze poznaną, funkcją biologiczną karnityny jest udział w transporcie wyższych kwasów tłuszczowych z cytozolu do mitochondriów, w których zachodzi ich utlenianie (tzw. /i-oksydacja) i uwalnianie znacznych ilości energii. Rzecz polega na tym, iż długołańcuchowe aktywowane formy tych kwasów, tj. acylo-CoA (np. palmitoilo-CoA) nie mogą przenikać przez błony mitochondrialne, natomiast acylo-karnityna bez trudu przechodzi przez te błony. Tak więc najpierw np. palmitylo-CoA jest przekształcany w palmitoilo-karnitynę, która przedostaje się do wnętrza mitochon-drionu i tu ulega na powrót przemianie w palmitoilo-CoA. Ponieważ obydwa te związki są związkami o dużej energii (zawierają wiązania bogate w energię), to do ich wzajemnych przekształceń nie jest potrzebne dodatkowe źródło energii, np. w postaci ATP lub innego bogatego w energię związku. Z tego wynika, że karnityna ułatwia ^-oksydację długołańcuchowych kwasów tłuszczowych, służąc do ich transportu do mitochondriów. Karnityna sprzyja też wydalaniu połączeń CoA z grupami acylowymi i w ten sposób zapobiega nadmiernemu ich nagromadzaniu w komórce, co mogłoby być dla komórki szkodliwe.

W odniesieniu do ludzi nie określono wielkości zapotrzebowania na karnitynę, albowiem nie jest znana choroba niedoborowa spowodowana brakiem tej substancji w pożywieniu.

W nielicznych przypadkach pojawia się konieczność suplementacji kar-nitynowej w dawkach znacznie przekraczających przeciętne spożycie. Stwier-