DSC�52

Jakkolwiek idei zakładającej, iż ciało przyjmuje obecnie formę projektu, nie można -zdaniem wielu — odnaleźć w Parsonsa ujęciu roli chorego, niemniej jednak ujawnia się ona wraz z jego sugestią, iż nastawiony na doczesność, instrumentalny aktywizm nieustannie wpływa na życie społeczne. Tb założenie wydaje się zyskiwać potwierdzenie ze względu na tendencje, z jakimi mamy do czynienia w dziedzinie zdrowia. I tak np. Craw-ford (1987) mówi o „nowej świadomości zdrowotnej” rodzącej się w latach 80. XX w. W Stanach Zjednoczonych dbałość o zdrowie i kondycję fizyczną szczególnie wyraźnie zaznaczyła się wśród przedstawicieli klasy średniej reprezentujących wolne zawody i kadrę zarządzającą, gdzie odmowa przyjęcia na siebie zadania maksymalizacji potencjału sprawnościowego spotyka się ze stygmatyzacją. Ehrenreich (1990:236), bada z kolei, w jaki sposób klasa średnia za pomocą ćwiczeń i ascezy pokarmowej „zinstrumentalizowała” ciało w celu wykorzystania go jako formy kapitału kulturowego. Taki styl życia zapewniać ma poczucie kontroli, władzy oraz moralnej odnowy dzięki formowaniu i pielęgnacji „sprężystego i umięśnionego ciała”. Ehrenreich sugeruje, że charakterystyczna dla klasy średniej opozycja wobec palenia, upijania się i niezdrowej żywności wiąże zdrowie z etyką pracy przepełnioną purytańską moralnością, która ustanawia wyraźne granice oddzielające tych, którzy się nią posługują, od niższych klas (Bourdieu, 2006).

Jako tło dla normatywnie sankcjonowanego działania instrumentalnego ludzie mogą w swych umysłach kształtować czujną wobec własnego ciała postawę skoncentrowaną nie tylko na problemie choroby, ale także na zabiegach samodoskonalenia zmierzającego do maksymalizacji możliwości tok w kwestii aktywności zawodowej, jak i różnego rodzaju przyjemności. Ważne jest jednak, by nie przeceniać zbytnio tego typu trendów (odpowiadają im bowiem inne, podług których znaczna część ludzi nadal traktuje swe ciała jako „dostarczyciela” natychmiastowych gratyfikacji niezależnie od względów zdrowotnych; Rojek, 2000), jakkolwiek mają one istotne znaczenie społeczne. Jako takie, wartości instrumentalne - odgrywające centralną rolę w pismach Parsonsa poświęconych kulturze - nie utraciły swego znaczenia, co więcej, wydaje się, iż mamy do czynienia z ich wzmocnieniem oraz internalizacją w obrębie habitusu nowego, świadomego swego ciała segmentu klasy średniej.

POINFORMOWANY PACJENT?

Parsons (1978a: 28) sprzeciwiał się twierdzeniu, jakoby jego pacjent miał być jedynie biernym przedmiotem zabiegów medycznych, niemniej jego podejście do zagadnień związanych z aktywnością oraz poziomem wiedzy laików jest w istocie zbieżne z jego stanowiskiem w kwestii asymetrycznych relacji między ekspertem w dziedzinie zdrowia