DSC�69

...Oczy twoje otworzone są na wszystkie drogi synów ludzkich abyś oddal każdemu według dróg jego i wedle owoców spraw jego

^Jer32.19

Ale ty, Panie, znasz mię, wypatrujesz mię,

a doświadczyłeś serca mego, że z tobą jest...

Jer., 12.3

Ale, o Panie zastępów! który sprawiedliwie sądzisz, a doświadczasz nerek i serca...

Jer., 11.20

9.    Najzdradliwsze jest serce nade wszystko

i najprzewrotniejsze; któż je pozna?

10.    Ja Pan, który się badam serca i doświadczam nerek,

tak abym każdemu oddał według drogi i według owocu spraw jego

Jer., 17.9—10 (por. 32.19)

Przetoż, o Panie zastępów! który doświadczasz sprawiedliwego, który wypatrujesz nerki i serce, niech widzę pomstę twoją nad nim...

Ideę, że Jahwe wie o wszystkim, co czynią ludzie, spotykamy również w Księdze Izajasza, wyrażaną w ten sam typowy sposób („wstawać” i „siedzieć”, „chodzić” i „wracać” w sensie „czynić”, „działać” itd.), jaki widzieliśmy w Psalmie 139 (w. 2—3) i jaki spotyka się w egipskiej literaturze sapiencjalnej⁹:

Mieszkanie twoje i wyjście twoje i wejście twoje znam

Iz., 37.28 ( = 11 Król., 19.27)

Również i motyw bezbożnika, który zaprzecza wszystkowidze-r.iu-wszechwiedzy boskiej, łudząc się, że jego złe uczynki ujdą wzroku Jahwe (Psalmy, Iliob, Eklezjastyk), znajduje się już u Izajasza:

Biada tym, którzy głęboko przed Panem ukrywają radę.

Których każda sprawa dzieje się w ciemności, i mówią: Któż widzi? Kto wie o nas?

Iz., 29.15

Myśl, że w całym wszcchśwłecie nic ma takiego miejsca, w którym człowiek mógłby się ukryć przed okiem Jahwe i uni-

104