DSC’72
«. STAROŻYTNOŚĆ IDEI WSZECHWIEDZY BOSKIEJ
Mówiąc o Psalmie 139. od którego rozpoczęliśmy nasze rozważania. H. Gunkel napisał, że wszechwiedza i wszechobccność, tak jasno w tym psalmie sformułowane, „obce są najdawniejszej re-ligii Izraela" i że „Bóg z najdawniejszej epoki tej religii nie jest ani wszechwiedzący, ani wszechobecny, w ścisłym sensie tego słowa" — co nie wykluczałoby dawniejszego istnienia wszechwiedzy pojętej w sensie względnym21. H. Gressmann widzi w cytowanym wyżej urywku proroctwa Amosa (9.2—4) najdawniejsze na kartach Starego Testamentu stwierdzenie wszechwiedzy-. J. Hempel widzi stwierdzenie takie u Jeremiasza, choć sama koncepcja może według niego sięgać wcześniejszej epoki; ale największa nawet dawność nie dowodziłaby w żaden sposób pierwotnej przynależności tej idei do ludu Izraela; zważywszy, że wyrażana jest przeważnie w księgach sapiencjalnych, Hempel przypisuje ją wpływom obcym, które właśnie w tego rodzaju pismach szczególnie wchodzą w grę; wpływom egipskim — w pierwszym rzędzie — a także babilońskim28.
Wpływy egipskie i babilońskie wystąpiły najwcześniej w Kanaan, a poprzez Kanaan w Izraelu. Wierzenie, że gdziekolwiek człowiek by się skrył, w niebie czy w piekle, nigdy nie zdoła umknąć przed wzrokiem Boga, to samo, które znajdujemy w proroctwie Amosa (9.2 i nast., por. Jerem., 23.24) oraz w Psalmie 139,8.9 (por. Hiob, 26.6), w podobny sposób jest wyrażone na jednej z tablic z El Amarna24. I wreszcie wyraz tej samej koncepcji znajdujemy w jednym z hymnów Atharwa-W edy (4.16.4. p. dalej, rozdz. VII, 1), gdzie wszechwiedza Boga Waruny sławiona jest w' sposób tak bardzo podobny do Psalmu 139, że musiało to nasunąć hipotezę bezpośredniej zależności literackiej bądź to hymnu wredyjskiego od psalmu (ewentualnie w' jego wcześniejszej redakcji), bądź odwrotnie, bądź też ich obu od jakiegoś wspólnego prototypu (hymnu Medów? psalmu Hetytów'?) .
Próżne złudzenie bezbożnika, że zdoła ujść wszystkowidzą-cemu oku bóstwa, znajdujemy również w Aweście w odniesieniu do Mitry, który jest bogiem niebiańskim i słonecznym ( ^
VIII. 2) Prawdopodobnie też i „dziesięć tysięcy oczu ira*sMeg° Mitry (Jatzt, 10.7 24.82, 141) i tysiąc oczu Waruny (Atharu -
107
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
IO wielościi różnorodności utopii Uporządkowanie znanych z historii idei utopijnych lub - mówiąc
241 Badania wszechświata. jego zmieniają się tylko od pełni do kwadry; gdy zbliża się do miejsca
page0149 POEZJA EUFRAT EJSKA 139 Boże, którego znam i nie znam, spojrzyj i wysłuchaj mej prośby. Bog
mówiąc hasłowo — przechodzenie od narodu szlacheckiego do państwa narodowego. Wróćmy teraz do Benedi
Krótko mówiąc: obejmuje kadr od głowy po dłoń ułożonej wzdłuż ciała, wyprostowanej ręki (co
100 83 28 K. Lnstawski * Od idei do integracji europejskiej 28 K. Lnstawski * Od idei do integracji
100!14 70 K. Laslawiki * Od idei do integracji europejskiej 70 K. Laslawiki * Od idei do integracji
Polskie tradycje w zakresie mechaniki 139 Na podkreślenie zasługuje zasadniczy cel, od którego W. Wi
139 Od (dftymu do mUrmu biernie odzwierciedlał naśladując po kolei — w prozie: Sienkiewicza,
fil przyr5 3 40 • PIĘKNO WSZECHŚWIATA czerni kosmosu. Nagle daleko od siebie dostrzega maleńkie. zie
Filozofia grecka W starożytności powstało pojęcie filozofii - jako umiłowania mądrości (od greckich
więcej podobnych podstron