stopadzie 1941 r.. Jut po przeniesieniu fabryki z Moskwy do Kamieńska Uralskiego.
Zgodnie z tradycją, obok samolotu myśliwskiego, w biurze konstrukcyjnym powstał takie projekt samolotu dwumiejscowego w wersji szkolnej, oznaczonej początkowo UTI-26, a po wejściu do produkcji seryjnej znanej pod oznaczeniem Jak-7W.
Po pospiesznej ewakuacji fabryki z zagrożonej Moskwy, produkcja samolotu Jak-1 napotkała spore trudności spowodowane nlewykończeniem hal produkcyjnych w Kamieńsku Uralskim. Produkcja odbywała sią przy temperaturze —30“C, panującej w halach. Hart robotników pozwolił w ciągu paru tygodni na wzrost tempa produkcji, tak te Już w styczniu 1942 r. poziom produkcji przewyższał zdolność produkcyjną, jaką miała fabryka w Moskwie.
W Kamieńsku Uralskim, dokąd zostało także ewakuowane biuro konstrukcyjne, opracowany zostaje wariant samolotu z silnikiem M-10S PF, o silniejszym uzbrojeniu w postaci karabinu maszynowego BS kal. 12,7 mm, montowanego zamiast dwu karabinów maszynowych SzKAS.
Podjecie produkcji samolotu Jak-7W spowodowało, iż w krótkim czasie wyłoniły sią dwie linie konstrukcyjne. W pierwszej dążono do dalszego zmniejszenia masy samolotu Jak-1. co w efekcie doprowadziło do skonstruowania samolotu Jak-3. w drugiej zaś, z której wywodziły się samoloty Jak-7B oraz rodzina samolotów Jak-9, główny nacisk położono na wzrost zasiągu, siły uzbrojenia i prądkości maksymalnej przez zastosowanie silników o wiąkszej mocy. W rodzinie samolotów Jak-9 opracowano także wersją bombową.
Dążenie do zmniejszenia masy konstrukcji samolotu Jak-1 zostało zainspirowane przez pilota majora Sznikarenką, latającego na Jaku-1 na froncie stalingradzkim. Chcąc poprawić widoczność do tyłu, mjr Sznikarenko polecił mechanikom usunąć części pokrycia kadłuba, a powstałe otwory zakryć celuloidem. A. Jakowlew bawiący na froncie zobaczył tą przeróbką i po powrocie do Kamieńska przystąpił do przekonstruowania tylnej części kadłuba Jak-l, obniżając ją znacznie i stosując osłoną kabiny o kształcie kroplowym. Jednocześnie ze zmianą kształtu kadłuba zmieniona zostaje konstrukcja płata na metalową oraz zmniejszona powierzchnia nośna. W wyniku tych przeróbek masa samolotu zmniejsza sią o 90 kg, dając w efekcie wzrost prądkości o 12 km/h. Nowy wariant samolotu został oznaczony jako Jak-IM (Modiflcirowan-nyj) i wszedł do produkcji pod koniec lutego 1942 r., równolegle z samolotem Jak-1. Obok wspomnianej przeróbki uzbrojenie samolotu Jak-IM tworzyły: działko SzWAK i karabin maszynowy BS.
Uzyskany wzrost osiągów, poprzez zmniejszenie masy konstrukcji, nasunął pomysł, aby jeszcze raz dokonać starannej analizy masy samolotu Jak-IM oraz poprawić jego aerodynamiką. W wyniku analizy dokonano zmiany konstrukcji płata i wykorzystano do Jego budowy nowy stop duralu o większej wytrzymałości, a poprawą własności aerodynamicznych uzyskano przez przeniesienie chłodnicy oleju do wnętrza kadłuba, likwidacje masztu antenowego, zastosowanie chowanego kółka ogonowego oraz pokrycia całego samolotu sklejką oklejoną płótnem i szlifowaną. W wyniku tych przeróbek masa samolotu zmniejszyła sią o dalsze 129 kg, dając wzrost prądkości o 48 km/h na wysokości 2000 metrów. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż uzbrojenie uległo wzmocnieniu przez dodanie jeszcze jednego karabinu maszynowego BS. Nowy samolot otrzymał oznaczenie Jak-9 i po przejściu prób w N1IWWS wiosną 1943 r. został wprowadzony do produkcji seryjnej w fabryce nr 153 w Nowosybirsku. Pierwsze samoloty Jak-3 trafiły do pułków myśliwskich w końcu, czerwca 1943 r. Chrzest bojowy przeszły dnia 5 lipca 1943 r. w czasie wielkiej bitwy kurskiej, wykazując zdecydowaną przewagą nad wszystkimi typami niemieckich samolotów myśliwskich. Analizując pierwsze dni walki pod Kursklem dowództwo niemieckie wydało rozkaz unikania walki z myśliwcami Jak bez chłodnicy pod kadłubem i bez masztu antenowego.
Aleksander Siergiejewicz Jakowlew urodzony 19 marca (1 kwietnia 1906) r. jest jed-, nym z najwybitniejszych konstruktorów lotniczych na świecie. Jego pierwsze konstrukcje: szybowiec i samolot sportowy JA-1, powstały w latach 1924—1927, w okresie gdy pracował w warsztatach szkolnych Wojskowej Akademii Lotniczej. W 1928 r. podejmuje studia na tej uczelni, którą kończy w 1931 r. Nastąpnie podejmuje pracą w jednej z moskiewskich wytwórni lotniczych, budującej samoloty myśliwskie 1-5. W wytwórni tej opracowuje projekt samolotu sportowego AIR-7 napędzanego silnikiem M-22 o mocy 450 KM. Prototyp tego samolotu osiągał wiąkszą prądkość lotu niż budowany seryjnie samolot myśliwski 1-5. A. Jakowlew uzyskuje zgodą na utworzenie własnego zespołu konstrukcyjnego 1 otrzymuje wytwórnią łóżek, w której miały być budowane jego samoloty. W latach 1932—1938 biuro konstrukcyjne A. Jakowlewa opracowało szereg samolotów sportowych 1 szkolnych, j z których U-2 został przyjąty Jako sprzęt standardowy do szkolenia w WWSRKKA | (Wojenno Wozdusznyje SUy Roboczo-Kre-stianskoj Krasnoj Armii — nazwa lotnictwa wojskowego w ZSRR). W 1939 roku A. Ja-1 kowlew rozpoczął prace nad projektem samolotu myśliwskiego 1-26 oraz lekkiego sa- ę I molotu bombowego BB-22. Oba projekty zostały zrealizowane i zapoczątkowały erą nowych radzieckich samolotów myśliwskich 1 bombowych. Z samolotu 1-26 wywodziła sią i sławna rodzina samolotów myśliwskich Jak-1, Jak-IM, Jak-7B, Jak-9 i Jak-3 stanowiąca | wiąkszość sprzętu w radzieckich jednostkach myśliwskich w okresie II wojny światowej, i Podczas wojny A. Jakowlew obok pracy konstrukcyjnej kierował także produkcją sprzą- -tu lotniczego dla potrzeb frontu. Po zakoń- I czeniu działań wojennych biuro konstruk- ; cyjne A. Jakowlewa opracowuje jeden | z pierwszych w Związku Radzieckim samo- -lot myśliwski o napędzie odrzutowym Jak-15, Ił który zapoczątkował dalsze konstrukcje o napędzie odrzutowym Jak-17, Jak-23, j Jak-2S i Jak-28 oraz samolotów sportowych te Jak-U, Jak-lS, Jak-SO oraz pasażerskich Jak-40, Jak-42 i największy w swoii^ czasie śmigłowiec Jak-24. Aleksander Jakowlew posiada tytuł doktora nauk technicznych, stopień generała-majora, byl dwukrotnie wyróżniany mianem Bohatera Pracy Socjalistycznej, jest członkiem Akademii Nauk ZSRR. siedmiokrotnym laureatem Nagrody Leninowskiej.
3