ebook Typy Broni i Uzbrojenia 2 Samolot mysliwski Jak 1 Page

przy kadłubie i 60% na końcu płata. Dźwigary

0    budowie skrzynkowej były wykonane z sosnowych listew i sklejki. Żebra składały się z trzech części: nosków, części środkowej i tylnej. Ż 17 żeber między dźwigarami 12 nie miało dolnej części, tworząc pomieszczenia dla zbiorników paliwa. Noski płata przy kadłubie miały wycięcia na podwozie. Konstrukcja płata była wzmocniona podłużnicami o wymiarach 8 X 10 mm. Wzdłuż listwy krawędzi natarcia łączącej noski i listwy krawędzi spływu łączącej końcówki żeber znajdowało się pokrycie ze sklejki brzozowej. Płat był mocowany do kadłuba w ośmiu punktach. Połączenie płata z kadłubem było oprofilowane blachą. Klapy typu Schrenk o konstrukcji całkowicie metalowej miały szkielet złożony z dźwi-garka, 12 żeber, przedniej listwy z zawiasem i tylnej listwy usztywniających klapę. Napęd klap — hydrauliczny. Lotki typu Friese całkowicie metalowe, dwuczęściowe, składały się z dźwigarka, 15 żeber

1    listwy łączącej ich tylne części, pokrycie płócienne. Na lewej lotce znajdowała się metalowa blaszka wyważająca. Lotki wychylano za pomocą cięgien.

Usterzenie. Nierozbieralny statecznik poziomy o drewnianej konstrukcji składał się z dwóch dźwigarów i 8 żeber po każdej stronie, pokrycie zaś ze sklejki brzozowej o grubości 2,5 mm. Między dźwigarami znajdowało się po 6 podłużnie równoległych do żeber wzmacniających pokrycie od wewnątrz. Ster wysokości miał konstrukcję metalową, składającą się z dźwigarka i 8 żeber, po każdej stronie był pokryty płótnem. Na lewej połowie steru znajdowała się klapka wyważająca regulowana na ziemi. Statecznik poziomy był połączony z kratownicą kadłuba w czterech punktach na dźwigarach. Statecznik pionowy o drewnianej konstrukcji był zbudowany z dwóch dźwigarów, 3 przednich podłużnie, 5 żeber, 4 wzmocnień pokrycia i listwy z wycięciem, w którym poruszał się ster kierunku. Pokrycie ze sklejki miało grubość na krawędzi natarcia 2,3 mm i 2 mm na pozostałej części. Statecznik pionowy połączony był ze statecznikiem poziomym w dwóch punktach. Ster kierunku

0    metalowej konstrukcji składał się z dźwigara, noska, 8 żeber, tylnej listwy, klapki wyważającej, górnego

1    dolnego zakończenia. Ster pokryty płótnem był zamocowany na trzech zawiasach. Ster kierunku był poruszany cięgnami, ster wysokości popycha czarni.

Podwozie główne zamontowane było na duralu-miniowych belkach między dźwigarami. Punkt obrotu podwozia znajdował się na swożniu przed

przednim dźwigarem. Goleń o amortyzacji olejowo-- powietrznej była podparta składanym zastrzałem, wciąganym pneumatycznie. Koła o wymiarach 600x180 mm były. zamocowane na pojedynczym widelcu i wyposażone w hamulce. Pierwsza wersja Jaka-1 miała inny widelec i układ składania zastrzałów. Po złożeniu podowzie było utrzymywane przez zamek z zatrzaskiem. Kółko ogonowe o wymiarach 300 X 125 mm na amortyzowanej goleni było mocowane do°ramy kadłuba. Niektóre serie miały urządzenie pneumatyczne, wcągające goleń do kadłuba. Kółko ogonowe wychylało się niezależnie od ruchów steru kierunku, podczas startu i lądowania było blokowane.

Dla Jaka-1 opracowano specjalne podwozie pło-zowe, które po złożeniu przylegało do płata i kadłuba. Płoza ogonowa nie była składana.

Niekiedy stosowano płozy startowe, w które były wstawiane koła samolotu. Płozy te odpadały po oderwaniu się samolotu od ziemi.

Zespół napędowy. Źródłem napędu samolotu Jak-1 był opracowany przez W.J. Klimowa wariant rozwojowy licencyjnego silnika Hispano-Stdza 12T. Był to silnik gaźnikowy, dwunastocylindrowy, dwurzędowy w układzie V z dwustopniową, dwubiegową sprężarką doładowującą. Wersja dla samolotów myśliwskich nosiła oznaczenie M-105P i była dostosowana do zabudowy między blokami działka strzelającego przez wał reduktora prędkości obrotowej śmigła. Silnik w wersji M-105P miał moc startową 809,6 kW (1100 KM) przy 2600 obr./min, którą zachowywał do 2000 m, i moc nominalną 772,8 kW (1050 KM) na wysokości 4000 m. W'ersja silnika M-105PF miała moc startową 890,6 kW (1210 KM) na wysokości 700 m, moc 912,6-r927,4 kW (1240-1260 KM) i 868,5 kW (1180 KM) na wysokości 2700 m przy 2700 obr/min. Stosowano też silnik M-105PA o mocy 809,6 kW (1100 KM) na wysokości 4000 m. W większości serii samolotu Jak-1 stosowano metalowe, trójpłatowe śmigło WISz-61P o średnicy 3 m. Śmigło to, wzorowane na śmigle angielskim Hamilton Standard, wyposażone było w sterowany ręcznie hydrauliczny mechanizm zmiany kąta ustawiania łopat. Niektóre późniejsze serie były wyposażone w śmigło WISz-105SW o automatycznej regulacji ustawienia łopat. Paliwo do gaźników było dostarczane poprzez pompy paliwowe ze zbiornika wyrównawczego. Zbiorniki paliwa, pokryte samousz-czelniającym się tworzywem i wypełniane oczyszczonymi spalinami, znajdowały się w płacie. Dwa zbior-

Samolot Jak-7B z kabiną ciśnieniową (ze zbioru P. Bartoszewskiego)