14
iunc vero quae tua est ista vita? Sic enim iam tecum loąuar, non ut odio permotus esse videar, quo debeo, sed ut misericordia, quae tibi nulla debetur. Venisti paulo antę in senatum. Quis te ex hac tanta freguentia, tot ex tuis amicis ac necessariis sahjtavit? Si hoc post hominum memoriam con-tigit nemini, vocis exspectas contumeliam, cum sis gravisśhno iudicio taciturnitatis oppressus? Quid? Quod adventu tuo ista
subsellia vacuefacta sunt, quod omnes consulares, qui tibi per-saepe ad caedem constituti fuerunt, simul atque assedisli, partem istam subselliorum nudatn atque indnem reliquerunt, quo tandem animo tibi ferendum putas?x 17 Servi, meherciile, mei si me isto paeto metuerent, ut te
metuunt omnes eives tui, domum meam relinguendam puta-rem; tu tibi urbem non arbitraris? Et si md meis civibus iniuria suspectum tam graviter atque offensum viderem, carere me aspectu civium quam infestis omnium oculis conspici mailem; tu cum conseientia scelerum tuoriim agnoscas odium omnium iustum et iam diu tibi debitum, dubitas, quorum mentes sensusque vulneras, eorum aspectum praesentiamque vitare ? Si te parentes timerent atque odissent tui neque eos ulla ratione placare posses, ut opinor, ab eorum oculis aliquo concederes; nunc te patria, quae communis est parens omnium nostrum, odit ac metuit et iam diu nihil te iudicat nisi de par-ricidio suo cogitare; huius tu neque auctoritatem verebere, nec iudicium seądere, nec vim pertimesces?
29
30
Quae tecum, Gatilina, sic agit et ąuodam modo tacita lo-quitur: „Nullum iam aliąuot annis facinus exslitit nisi per te, nullum flagitium sine te;'tibi uni mnltorurn civium neces, tibi vexatio direptioąue sociorum impunita fuit ac libera; tu non solum ad neglegendas leges et ąuaestiones, verum etiam ad evertendas perfringenęlasąue valuisti. Superiora itla, quam-quam ferenda non fuerunt, tamen ut potui, tuli; nunc vero me totam esse in mętu propter unum te, quidquid increpuerit Catilinam timeri, nullum videri contra me consilium iniri posse, quod a tuo scelere abhorreat, non est ferendum. Quam ob rem discede atque hunc mihi timorem eripe; si est verus, ne oppri-mar, sin falsus, ut tandem aliquandp timere desinam^
Ego, si boc optimum factu iudicarem, patres conscripti, Catilinam morte multari, umus ustiram horae gladiatori isti ad vivendum non dedissein. Nunc intellego, si iste, quo intendit, in Manliana castra pervenerit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam impró-bum, qui non fateaturi Hoc autem uno interfecto intellego hanc rei publicae pestem paulisper reprimi, non in perpetuum comprimi posse. Quodsi se eie^prit secumque suos eduxerit et eodem ceteros undique co|lectos naufragos aggregarit, exstin-guetur atque delebitur non modo haec tam adulta rei publicae pestify- verum etiam stirps ac semen malorum omnium.V
82
y<Quare secedant improbi, unum in locum congrdgentur, muro denique, quod saepe iam dixi, secernantur a nobis; de-sinant insidiari domi suae consuli, obsidere cum gladiis curiam, faces ad inflainmandam urbem cotnparare; sit denique inscrip-tum in fronte uniuscuiusque, quid de re publica sentiat. Pol-liceor hoc vobis, patres conscripti, tantam in nobis consulibus fore diligentiam, tantam in vobis auctoritatem, tantam in equi-tibuś Romanis virtutem, tantam in omnibus bonis consensionom, ut Catilinae profectione omnia patefacta, illustrata, oppressa, vindicata esse videatis./
:i:t
Hisce ominibus, Catilina, cum summa rei publicae salwie, cum tua peste ac pernicie cumque eorum exitio, qui se tecum Omni scelere parricidioque iunxerunt, proficiscdre ad impium