Elementa Latina IV 3

§ Ltaąue postąuam satis virium collectum ad omnes cona-

tus videbat, tum ex suis unura sciscitatum Romam ad patrem mittit, ąuidnam se facere vellet, ąuando ąuidem, ut omnia

6 unus Gabiis posset, ei dii dedisseut. Huic nuntio, fc[uia, credo, dubiae ijdei videbatur, nihil voce responsum est. Rex velut deliberabundus in hortum aediutn transit seąuente nuntio filii; ibi inambulans tacitus summa papaverum capita dicitur baciilo

7 decussisse. Interrogando exspectandoque responsum nuntius fessus, ut re imperfecta redit Gabios; quae dixerit ipse quae-que viderit, refert.

8 Sexto ubi quid vellet parens quidve praeciperet tacitis

9 amb agibus, patuit, primóres civitatis interemit. Multi pałam, quidam clam interfecti. Patuit ąuibusdam volentibus fuga,

10 alii in exsilium acti sunt, donec orba consilio auxilioque Gąbina res regi Romano sine ulla dimicatione in manum tra-ditur.

V ' ¥ ■■

■■ ■

Me et esse gratum, et videri volo

(Cicero, Pro Cn. Plancio oratio 80—81).

80 Cum omnibus virtutibus me affectum esse cupiot* tum nihil est, quod malim, quam me et esse gratum, et videri. Haec est enim una virtus non solum maxima, sed etiam mater

* virtutum omnium reliquarum. Quid est pietas, nisi voluntas grata in parentes? Qui sunt boni cives, qui belli, qui domi de patria bene merentes, nisi qui patriae beneficia meminerunt? Qui sancti, qui „religionum colentes, nisi qui me&tam dis im-mortalibus gratfdm iustis honoribus et memóri mente persol-vunt? Quae potest esse vitae iucunditas sublatis amicitiis?

81 Quae porro amicitia potest esse inter ingratos? Quis est no-strum liberaliter educatus, cui non educatores, cui non magistri sui atque doctores, cui non locus ipse mutus ille, ubi altus aut doctus est, cum grata recordatione in mente versetur ? Cuius opes tantae esse possunt aut umąuarn fuerunt, quae sine multorum amicorum officiis stare possint? Quae certe sublata memoria et gratia nulla exstare possunt.

Equidem nihil tam proprium hominis existicno quam non modo beneficio, sed etiam benevolentiae significatione alligari,

nihil porro tam inhumanum, tam immaae, tam ferum quam committere, ut beneficio non solum indignus, sed etiam victus •esse videare/

XII

Memoria bene reddltae vitae sempiterna

(Cicero, In M. Antonium oratio Philippica XIV 31—35).

Placet mihi, patres. conscripti, legionis Martiae militibus ;u et eis, qui una pugnantes occiderunt, momfmentum fieri quam amplissimum. Magna atque incredibilia sunt in rem publi-cam huius merita legionis: haec se prima latrocinio abrtipit Antonii, haec tenuit Albam, haec se ad Caesarem contulit, hanc imitata quarta legio parem virtutis gloriam consecuta est. Quarta victrix desiderat neminem; ex Martia nonnulli in ipsa victoria conciderunt. O fortunata mors, quae pro pa-tria est reddita!