W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat nastąpił kilkakrotny wzrost spożycia cukru (np. w USA - 13-krotny). Jest on wszechobecny ze względu na atrakcyjny smak i niski koszt.
Jak wiadomo, preferencja smaku słodkiego jest wrodzona. Dawniej wynikała z konieczności zaspokojenia potrzeb energetycznych organizmu i miała korzystny wpływ na stan odżywienia, gdyż źródłem były przede wszystkim owoce. Przekazane nam instynktowne mechanizmy sterujące wyborem pokarmu najprawdopodobniej nie nadążyły za zmianami wartości odżywczej żywności wynikającymi z przetwórstwa. Stąd też dzisiaj, gdy duży udział smaku słodkiego w produktach spożywczych ma cukier rafinowany, skłonność do łasuchowania sprzyja nadmiernemu spożyciu „pustych” kalorii i może prowadzić do chorób metabolicznych i próchnicy zębów.
Szybko metabolizowane cukry proste stanowią źródło energii o przemijającym efekcie70. Po krótkim czasie występuje uczucie głodu i zapotrzebowania na pokarm. Nadmierna konsumpcja słodyczy prowadzić może do otyłości i zachwiania równowagi między ośrodkiem głodu i sytości (zaburzenie syntezy serotoniny).
Duży dopływ cukrów do krwi upośledza wydzielanie hormonów trzustkowych i kory nadnerczy. Zakłócenie mechanizmów regulujących poziom glukozy prowadzić może do:
■ cukrzycy w przypadku hipoinsu-linemii i hiperglikemii,
v'/\'sv'icj / brakiem czynniku wcwnątrz-poehodnego, niemniej jej brak stwierdzono u osób, których żywienie oparte jest wyłącznie na produktach roślinnych (niedobory diety wegetariańskiej!. Minimalne zapotrzebowanie na P witaminę wynosi l mg/dobę. Według FAO/WHO dla osób dorosłych zalecana jest podaż 2 mg/dobę.
Źródłem cyjanokobalaminy są głównie produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, mleko, jaja, wątroba, nerki.
bolący na. biorąca także udział w przemianie aminokwasów i w procesie re-metylacjiw*. wpływa na obniżenie stężenia homocysteiny we krwi. Niedobory folacyny są rzadkie i wynikają z jednostronnego żywienia, np. dieta mleczna (szczególnie spożywanie mle-l ka koziego), lub nadmiernego spożywania alkoholu.
Źródłem kwasu foliowego jest sałata. szpinak, produkty zbożowe, drożdże, ryby, mięso. Ważna jest tu również podaż witaminy P i C, zapobiegająca tworzeniu się kwasu homocystei-nowego. Wzrost spożycia owoców cytrusowych, jagodowych, papryki, kapusty i sałaty, bogatych w te witaminy, ma istotne znaczenie w zapobieganiu homocysteinemii.
Nadmierna podaż cukrów
Cukier uzyskany z rafinacji sacharozy należy do produktów powszechnie stosowanych w krajach wysoko rozwiniętych. Jest węglowodanem pozbawionym wody, składników mineralnych, protein, witamin i błonnika.
*'Istotny jest tu również Zn, który bierze udział w metabolizmie kwasu foliowego. Jego niedobór powoduje zwiększone wydzielanie homocysteiny z wątroby na skutek upośledzenia jej remetylacji.
Brązowy nietuszczony ryż zapewnia długotrwały dopływ glukozy z szybkością ok. 2 kalorii/min. sacharoza - 30 i więcej kalorii/min, ale efekt ten szybko mija.
211