File0037 (4)

File0037 (4)



68

wała się do czasów dzisiejszych. Rok 1818, a następnie wznowienie i ustalenie parlamentaryzmu w Austryi, zrobiły także swoje i przyzwyczaiły nas, że sami sobie zadajemy ciągle łamigłówki nomenklaturą polityczną. Zresztą atoli każde stronnictwo wybitne i zdolne do czynu otrzymywało nazwę krajową, od czegoś konkretnego i mówiono: stronnik Trzeciego Maja, Targowiczanin, Napoleończyk, Kaliszanin, Mierosław-czyk, Biali, Czerwoni, Stańczyk, Tromtadrata. W tej chwili mamy Ugodowców, Stańczyków i Ludowców. Dla reszty, (a więc niemal dla wszystkich, bo te trzy grupy są bardzo nieliczne), brak domorosłej nazwy politycznej. Nie jestto »bez kozery*, albowiem u nas olbrzymia większość jest pod politycznym względem właściwie tylko ciepłem piwkiem; dojrzyjmy politycznie, a znajdzie się też właściwa terminologia polityczna.

Nie jestto bynajmniej rzeczą obojętną. Niewłaściwa nazwa ma w zawiłych czynnościach umysłu ludzkiego ten skutek, że w dyskussyi, w wymianie zdań, traci się przynajmniej połowę czasu i sił na — młócenie słomy, z powodu ustawicznych nieporozumień. U nas wyrażenia: konserwatywny, demokratyczny, arystokratyczny, klerykalny, postępowy, liberalny, radykalny itp. mają w każdej głowie inne znaczenie; stąd nieopisany chaos w układzie stronnictw. Ażeby wytłumaczyć czemś tę terminologię, wymyśla się niestworzone rzeczy nawzajem na siebie; że zaś ostatecznie ozwać się musi, co tkwi na dnie polskiej duszy, robi się więc z »konserwatystów* wrogów niepodległości polskiej, a z ^liberałów* wrogów bytu narodowego. Oczywiście, ani tym, ani tamtym nie śniło się o ni-czem; to wszystko było bowiem tylko dyalektyką, w której się ugrzęzło po uszy w harmiderze walki. Igra się w tej polityce liczmanami, które nigdy na nic się nie zdadzą, bo gdyby chciano likwidować, okazałoby się, że nie istnieje zgoła w rzeczywistości ta stopa mennicza, którą one udają.

I cały ten galimatyas, będący świadectwem niedojrzałości politycznej, przenosić pod wiejskie strzechy?! Tam dopiero doszłyby rzeczy do absurdum, a ze stronnictw naszych przyjęłyby się same tylko chwasty.

Rzecz ta jest zasadniczo złą, a jeszcze gorszą się staje skutkiem tego, że wnosimy do ludu, co jutro już będzie prze-starzałem.

W roku 1863 było stronnictwo przeciwne powstaniu, jakkolwiek niezdolne do czynu. Po powstaniu poczęło ono na nowo się organizować, rzuciło zasadniczo klątwę na wszelkie spiski, a wywiesiło hasło pracy organicznej. Hasło przyjęto po krótkim czasie powszechnie, ale co do klątwy na spiski, zdania były podzielone; niektórzy mniemali, że jedno da się z drugiem wybornie pogodzić, przypuszczali bowiem, że zajdą pomyślne dla powstania stosunki. Wojna wschodnia okazała, że stronnictwo spisków przepadło z kretesem, a około r. 1880 sprawa była już absolutnie rozstrzygnięta i najzupełniej załatwiona.

Natenczas należało nadać krajowi nowe tło polityczne, licujące z nowym czasem i nowemi stosunkami. Była też grupa statystów, którą stać było na to, żeby politykę w kraju pchnąć na pozytywne tory; łączyli w swem gronie dużo wiedzy i dużo wpływów; mieli program i nie za-dawalniali się robieniem wiele hałasu o nic, czy to o różne »izmyc, czy to o rok 1863; mieli też do załatwienia niejedną konkretną sprawę, ściśle oznaczoną i dobrze przestu-dyowaną. Grupą tą byli Stańczycy.

Od r. mniej więcej 1880 można już było być tylko epigonem poprzedniej walki zasad, bo zniknął przedmiot sporu; można się było żywić tylko różnemi przyprawami drugorzę-dnemi, któremi w ciągu dwudziestu lat zaprawiano istotną treść sporu, a te przyprawy nie byłyby starczyły na długo; boć trudno kręcić bicz z piasku. A jednak epigonostwo miało się przedłużyć aż do dnia dzisiejszego!

Stało się to z winy dwóch okoliczności. Jedną była ry-walizacya czy antagonizm dwóch magnackich rodów w Gali-cyi. Dajmy spokój nazwiskom, bo wymienianie ich przedłuża niepotrzebnie sprawę. Co do samego faktu — spostrzegł go pierwszy Kalinka. Dość powiedzieć, że rywalizacya ta wyprowadziła na pierwszy plan polityki krajowej koteryjność. Dało


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
starca z pobliskiej wioski usłyszał legendę dotyczącą kurhanu, a odnoszącą się do czasów Tamerlana.
starca z pobliskiej wioski usłyszał legendę dotyczącą kurhanu, a odnoszącą się do czasów Tamerlana.
File0004 CO PRZYCZYNIA SIĘ DO MINERALIZACJI KOŚCI ? -    Bardzo intensywny wysiłek
1.4.2 Krzyżówka Nie zachowała się do dnia dzisiejszego, ale była banalną krzyżówką w dwóch
Ironia 16 MICHAŁ GŁOWIŃSKI filozoficznej refleksji. By się o tym przekonać, nie musimy zwracać się d
PICT6040 68__ noszą się do niewielkiego rejestru problemów badawczych i badań cync/.nic „biograficzn
obraz9 domości te odnoszą się do czasów już późniejszych, mianowicie do przełomu IV i V w. Mamy tu
obraz9 (28) domości tc odnoszą się do czasów już późniejszych, mianowicie do przełomu IV i V w. Mam
1 Funkcje Zadanie 1.8. Odwołując się do wykresów podać zbiory wartości następujących funkcji: a) / (
XII PRZEDMOWA. szej książce. Ponieważ akty działów pomiędzy książętami, jakie się do naszych czasów
XII PRZEDMOWA. szej książce. Ponieważ akty działów pomiędzy książętami, jakie się do naszych czasów

więcej podobnych podstron