File0040 (4)

mieckim jest daleko mniejsza niż między odpowiedniemi pokoleniami polskiemi. Scharakteryzowane zjawisko utrudnia stałość linji twórczości cywilizacyjnej narodu. Dlatego też Kuch Młodych postawiony przez liistorję na progu epoki nowej ma zadania wychowawcze podwójnej natury. Musi wychować naród w duchu nowych tendencyj, gdyż wykorzystanie ich warunkuje twórczość cywilizacyjną. Musi jednocześnie wypracować tak trwały system wychowawczy, aby był on zdolny do zapewnienia jednolitości typu psychicznego w ramach całości nowych czasów. Bo i w tej nadchodzącej epoce zaistnieją niewątpliwie różne kierunki. Stratą zaś byłoby wielką, gdyby konieczna różnorodność prądów wywołała znów w psychice polskiej zmiany nieproporcjonalnie duże do znaczenia różnic między niemi, czego smutny przykład dał wiek XIX.

Obecnie w Polsce wiara w możliwość wychowania nowego człowieka jest specjalnie silna, co zresztą jest naturalnym przejawem działania tendencji wychowawczej nowej epoki. Nie mówiąc już o zdecydowanej i urzeczywistnianej woli Ruchu Młodych, tworzenia nowego typu Polaka, t. zw. „wychowanie państwowe** jest także jednym ze skutków działania tego prądu. Braki zaś i niepowodzenia pomysłu „wychowania państwo-wego“ wynikają z oparcia go tylko o jedną tendencję nowych czasów zamiast o ich całokształt.

Jeśli chodzi o linję, po której posuwać się musi specjalnie na gruncie polskim, tendencja do wychowania w duchu nowych dążeń, to przedewszystkiem winna ona odegrać rolę środka do twórczego ustosunkowania biernych odłamów narodu względem cywilizacji narodowej. Odłamy te, albo śpią w nieświadomości, albo też rozmyślnie zdolności do polskiej twórczości cywilizacyjnej są pozbawiane, jak to ma miejsce z t. zw. zagadnieniem ukraińskietn. I en ostatni, niszczący proces zmusza do bardzo zasadniczych posunięć. Ruch Młodych nie będzie mógł stosować ewolucyjnych metod wychowawczych, gdzie ideał, któremu wychowanie służy, realizuje się powoli w kilku pokoleniach. Aby wciągnąć do twórczości cywili-

41