Ekonomia zerówka rozdział,strona 2

Podstawy

198

państw i świata. Przykładem gospodarczym jest cykl życia produk::^ odwzorowujący faktycznie cykl życia ludzi.

Człowiek: rodzi się, dojrzewa, dochodzi do szczytu możliwości fizycznych i intelektualnych, starzeje się i umiera ... rodzą się inni, nowe pokolenie jest genetycznie lepsze o korzystniejszych cechach fizycznych i intelektualnych.

Produkt: jest wprowadzany na rynek (rodzi się), umasawiana jest jego produkcja i konsumpcja (dojrzewa), jest powszechnie użytkowany (faza szczytowa produktu), starzeje się w związku z postępem naukowo-produkcyjnym i jest substytuowany przez nowy, lepszy produkt, zanika całkowicie jego produkcja i konsumpcja (umiera)... nowe produkty są oferowane i lepiej zaspokajają potrzeby społeczne.

Analizując szeregi czasowe można wyodrębnić następujące tym zachodzących zmian społeczno-gospodarczych:

a)    tendencje rozwojowe, czyli trendy określające sekularne, długookresowe kierunki zmian związane z określonymi cywilizacjami (naturalną, rolniczą, przemysłową i obecną postindustrialną),

b)    wahania cykliczne, czyli koniunkturalne określające fluktuację zmian wokół trendów,

c)    wahania sezonowe, powtarzające się w określonych porach roku. w ciągu miesiąca, tygodnia lub dnia,

d)    wahania przypadkowe, określone też jako nieregularne, spowodowane jednorazowymi, incydentalnymi zdarzeniami, w tym o charakterze losowym (powodziami, strajkami, wojnami itp.).

Cykle koniunkturalne są to powtarzające się, nie zawsze regularnie pod względem długości czasowej i amplitudy, wahania aktywności gospodarczej w okresie kilku lub kilkunastu lat. Na przełomie XIX i XX w. współtwórcy szwedzkiej szkoły ekonomii G. Cassel (1866-1945) i K. Wicksell (1851-1926) prowadzili teoretyczne badania nad procesami koniunkturalnymi występującymi w gospodarce i wprowadzili pojęcie teorii koniunktur do literatury. Cykle koniun-kturalne są zjawiskami bardzo złożonymi. Świadczy o tym różnorodność ich teoretycznych interpretacji, od bardzo naukowych (poważnych), po wręcz pozornie nienaukowych (niepoważnych). Bez ich gradacji cykle koniunkturalne sąm.in. interpretowane:

•    występowaniem plam na słońcu, co zmniejsza nasłonecznienie i obniża temperatury, z następstwami gorszej wegetacji roślin itd.,

•    nadprodukcją oraz zjawiskami deflacyjnymi,

•    niewłaściwą strukturą gospodarek narodowych i ich produkcji,

•    przegrzaniem koniunktury, przeinwestowaniem, rozproszeniem inwestycyjnym, abilansowaniem powiązań inwestycyjnych,