Ekonomika turystyki R Łazarek (121)

6. TURYSTYKA SOCJALNA

6,1. Pojęcia podstawowe i obowiązki państwa

W krajach rozwiniętych gospodarczo, a takimi są kraje, które rozwijały się i dalej rozwijają w warunkach gospodarki rynkowej, turystyka socjalna odgrywa ważną rolę w życiu społeczno-gospodarczym.

Pojęcie „turystyki socjalnej” oznacza taką formę turystyki, w której biorą udział warstwy społeczne o niskich dochodach, przy czym udział ten umożliwiają lub ułatwiają świadczenia socjalne²⁷.

Turystyki socjalnej nie ma, bo być nie może, bez finansowania, czy też dofinansowania oraz bez innych ułatwień, dotyczących zarówno popytu, jak i podaży turystycznej. Jest to sprawa podstawowa. Turystyka socjalna charakteryzuje się udziałem pracowników najemnych, robotników i pracowników.

W opracowaniu Instytutu Turystyki w Warszawie z 1980 r. jako „turystykę socjalną” określa się „wszystkie formy turystyki i rekreacji, w których uczestnictwo finansowane jest całkowicie lub częściowo z funduszu spożycia zbiorowego, w tym przede wszystkim z zakładowego funduszu socjalnego”²⁸. Powyższa definicja pomijała podstawowy fakt, iż turystyka socjalna dotyczy turystów o słabej sile nabywczej. Dlatego z definicją tą nie można się zgodzić, ponieważ zamazuje istotę turystyki socjalnej. Istotą turystyki socjalnej nie jest samo dofinansowanie, ale dofinansowanie osób o zbyt niskich dochodach. Zapominanie o tym może prowadzić do różnych deformacji i patologii w polityce turystycznej.

W sprawie definicji warto nadmienić, że autorzy studium na temat turystyki socjalnej, przedłożonego w 1993 r. Komisji Wspólnot Europejskich, zaproponowali pięć definicji turystyki socjalnej. W czterech definicjach posługiwali się określeniem, iż jest to turystyka warstw społecznych upośledzonych, czy też znajdujących się w niekorzystnej sytuacji (le tourisme de couches sociales defa-vorisees). Piąta definicja za podstawę przyjmowała gospodarkę turystyczną. Wydzielała z całej gospodarki turystycznej część, która nie służy sektorowi kapitalistycznemu, czyli będącą sektorem „gospodarki socjalnej”. Na przykład w Belgii w statystyce bazy noclegowej wydziela się w odrębnej grupie „obiekty turystyki socjalnej”²⁹. Wiadomo zaś, że gospodarka socjalna dotyczy warstw społecznych

²⁷ Por, W. Hunziker: Kilka uwag o finansowaniu i inwestowaniu w dziedzinie turystyki socjalnej, „Ruch Turystyczny” 1958 nr 1, s. 40.

^2B J. Bystrzanowski, T. Chudoba, E. Misak-Bremer, J, Pustota, Z. Zawadzki, J. Zawistowski, przy współpracy J. Dzierżanowskicj oraz T. Skalskiej: Propozycje zmian w systemie turystyki socjalnej w Polsce, Instytut Turystyki, Warszawa 1980, s. 2 (materiał powielony).

²⁹ Annuaire Stalisiiąue de la Belgiąue 1994, Bruxelles 1995, s. 349.

123