filozofia41

ki" —yczne kategorie poznania

!■* JnModzi, że również intelekt ma swoje aprioryczne kategorie poznania (jest ich IMkw. Według filozofa wprowadza on je do uzyskanych danych naocznych, ■ttrspiosób to podmiot konstruuje przedmiot poznania, zespalając za pomocą pojęć z nim dane naoczne. W procesie poznania świadomość poznającego podmiotu HpMinpe własną jedność na otaczający ją świat. Władza wyobraźni dzięki schematowi fcunsajer::alnemu podporządkowuje dane naoczne pojęciom intelektu. Zarówno dane ■■■K, jak i kategorie da się bowiem określić czasowo. Kant wskazuje między innymi ■MBaig|iiqpące pojęcia pozwalające tworzyć z danych naocznych przedmioty poznania: BRUhnięa. przyczynowość, wzajemne działanie.

^■■1 emodzi o problem sądów a priori, to Kant powiada, że odnoszą się one do ^■MlMiniEMr. które są przez nie kształtowane. W ten sposób filozof kwestionuje HpBMSzwienie podmiot - przedmiot, dowodząc ich związku, tego, że podmiot w poznaniu warunek przedmiotu. Podobnie podważone zostało przez Kanta ^HfHtBKienie doświadczenie - aprioryczna myśl; ta druga kształtuje pierwsze.

pd9»'"Łs metafizyki

■i pnadał krytyce metodę filozofii - metafizyki, zauważył, iż zajmuje się ona

.............. znajdującymi się poza obszarem doświadczenia, a chce uzyskać naukową

mni: kant analizując twierdzenia metafizyki, zestawił je w pary tzw. antynomii, lHaiD|iK ich sprzeczności (np. świat jest ograniczony przez czas i przestrzeń, ma aiicsi *r czasie i granice w przestrzeni - świat jest nieograniczony).

■r '—li i teorię poznania charakteryzuje nie tylko połączenie racjonalizmu ■pnpammi, ale i agnostycyzm. Filozof założył rozróżnienie rzeczy jako zjawiska -łbie psst przedmiotem zmysłów oraz rzeczy „samej w sobie" (Dinge an sich), noumenu, IHlIi jiiiMbę jest naprawdę. Kiedy zjawiska są, zdaniem Kanta, poznawalne, rzeczy ■« soląc’ pozostają niepoznawalne (poznanie ludzkie jest zatem ograniczone). Ipawiiai nie doprowadził jednak Kanta do zanegowania myśli o konieczności UlMBiB świata; świat zjawisk - fenomenów jest przecież światem człowieka, jego ■pnsinsdą; ludzie postrzegają ją w podobny sposób i mogą tworzyć dotyczącą ■iii ma odnosić poznanie uzyskane dzięki aktywności zmysłów i intelektowi hM' i ograniczone) do tego, co nieskończone, absolutne, całościowe. Dokonuje PN#¹¹* posiadaniu pojęć-idei, takich jak: dusza, wszechświat, Bóg. Idee te ujmują

plfciii......iii inii wewnętrznego, zewnętrznego i wszelkiego doświadczenia.

fakt są podstawą metafizyki. Sprawdzając je, Kant poddał ją krytyce. Ukazał iMli. jbe Mec owe stanowią cel rozumu, który dąży do nich i nie może zrealizować iMjrci _^Tak powiada Kant, można wskazać na potrzebę istnienia takich idei, )**■— natomiast mówić o ich rzeczowej podstawie, o realności (ale zarazem

Strona tytułowa pierwszego wydania Krytyki czystego rozumu Immanuela Kanta (Rygrf, 1781).

fccc

Milen asetnimff

3 m tn a n u r I kant

Qre(cff« ir S6nij#6.r<.

st i s »<

mltjt* 3c$ann fyubnir ■ 7 I <•

217: