filozofia egzamin8

wieca. co innego renesansowi filozofowie przyrody. „Najwyższe piękno, prawdy » i ktrynie Platom zmienne, budowniczy świata, słowo przedwieczne, idee Boże. miłość nadzmyslow^ ^ ⁱ⁰ _g<j_y następ śmiertelność duszy — to wszystko z Platona”, powiada jeden ze współczesnych    P^,C' ’_d Hermiasz

ków, podczas gdy inni znów widzą w nim głównie genialnego twórcę logiki. Jedni    _{Assos w}

go i uważają za orfika, inni — za sokratyka, jedni znajdowali w jego dziełach kult eksijJ    oj 343.342 r

i wieszczych sił ducha, inni — rozumowej trzeźwości. Na ogół jednak pierwiastki religj^    ' j _nim ^ _d(

filozofii Platona oddziałały rozleglej niż ściśle naukowe. Wpływ Platona opanował ą ! _mi_ełzkał w S tylko naukę, ale też w stopniu silniejszym niż np. wpływ Demokryta lub Arystotdą,    Lnhelleńskim i

dostał się do podstaw ogólnej kultury europejskiej. Wielu ludzi, którzy nigdy nie sły&g    ^kołę    Szk

o Platonie, powtarza dziś jego myśli i wielu buntuje się przeciw jego teoriom nie wiedzę    _nością i plano\

że od niego pochodzą.    1 ™_cjalnych

dowala się w I

OPOZYCJA PRZECIW PLATONOWI. Opozycja przeciw filozofii Platona rozpo. ’    _om chodząc

częła się już za jego życia, zapewne zainaugurował ją Antystenes i szkoła megarejsb. Osobista prac Ale najradykalniej podjął ją, wkrótce po śmierci Platona, najwybitniejszy jego ucztę, _{lan Gd}y _po Arystoteles. Zarzuty Arystotelesa, które zostały po wszystkie czasy typowe dla    Ateny i udał

z platonizmem, sprowadzają się do dwóch. Po pierwsze, idee są fikcjami; idee, któryn    Wielka pn

Platon przypisywał istnienie obok rzeczy, są, wedle jego przeciwnika, jedynie    hiposuą    całego życia 1

pojęć i zdwojeniem rzeczy. Platon nie umiał nawet podać, jakie istnieją idee:    czy tflu    roboty wresi

idee substancji, czy także jakości, liczb i stosunków. Rozumowanie, jakim się posługuj zbędne, aby prowadzi do absurdu: bo jeżeli istnieje idea odpowiadająca własnościom w szynku} ludzi, to dalej musi istnieć idea wyższego stopnia, odpowiadająca wspólnym własność**    PISMA j

ludzi oraz idei człowieka, i tak w nieskończoność. Drugi zarzut Arystotelesa    polega ą    j Pisma

tym, że idee nie tylko są fikcjami, ale fikcjami bezużytecznymi. Są bezużyteczne, bo n    ^ gjówni

wyjaśniają faktów.    I ważnie dial

stawę święto dialog Eudet wiedliwości,

ARYSTOTELES    | o władzy k

który naw U oddanego 1

Ostatni wielki system tego okresu unikał jednostronności i skrajności zarówno doktn, chowały w materialistycznych i sensualistycznych, jak idealistycznych i racjonalistycznych. Jete    2. Mat

obraz świata był złożony, zawierał składniki zarówno idealne jak materialne, a tak s®    dniczej. Zt

złożone było jego pojęcie poznania. System ten — dzieło Arystotelesa — był kompro-    głównie z ]

misem. ale dokonanym na całkowicie oryginalnej podstawie.    ^,ełesa • ł**

Platońskie!

ŻYCIE ARYSTOTELESA. Żył od 384 do 322. Urodził się w Stagirze na Półwyspe wykazy zv Trackim. Pochodził z rodziny, w której zawód lekarza był dziedziczny; ojciec jego. N-komach, był lekarzem nadwornym króla macedońskiego. Ze środowiska, w któn* wyrósł, wyniósł pewien zasób wiedzy empirycznej, przyrodniczo-lekarskiej. W r 56 Arystoteles przybył do Aten i wstąpił do Platońskiej Akademii. Spędził w niej lat dwada* cia, najpierw jako uczeń, potem jako nauczyciel i badacz. Duch nauki Platońskiej iół*l ^ ^ ^ się znacznie od empirycznego kierunku jego dotychczasowego wykształcenia. Połąa** ^ ^ . obu kierunków wytworzyło swoisty typ jego umysłowości. Z czasem wystąpił !«««.-•

104