fnr materialy1001

Rodzaj złamania, jego postać i charakter pozostają w bezpośredniej zależności od rodzaju urazu, kierunku i wielkości działających sił, rodzaju kości, działania mięśni (złamania awulsyjne), wieku chorego oraz wielu innych zmiennych czynników.

Zarówno urazy pośrednie, jak i bezpośrednie mogą wywoływać złamania zamknięte, czyli przerwanie ciągłości kości bez uszkodzenia powłok, oraz złamania otwarte, gdy odłam komunikuje się ze światem zewnętrznym na skutek uszkodzenia powłok (skóra, powięź, mięśnie).

Złamania dzieli się na jedno- i wieloodłamowe, bez przemieszczenia (w tym zaklinowane) oraz z przemieszczeniem odłamów; z uwagi na przebieg szpary przełomu można dodatkowo podzielić złamania na poprzeczne, skośne i spiralne.

Praktyczne znaczenie ma podział złamań na proste (nie powikłane) oraz powikłane. Powikłania mogą być pierwotne (natychmiastowe) oraz wtórne — odległe. Powikłanie pierwotne to uszkodzenia wikłające złamania już w momencie urazu (np. uszkodzenie mięśni, nerwów lub naczyń). Urazy bezpośrednie najczęściej powodują złamania otwarte i(lub) wieloodłamowe (ryc. 13.1).

U osób starszych kości są osteoporotyczne i kruche, toteż najczęściej pękają na kawałki — złamania typu „tłukącego się szkła'’.

U dzieci natomiast w wyniku elastyczności kości częste są złamania podokostnowe z przemieszczeniem kątowym (bez przemieszczenia do boku) i złuszczenia nasad.

Gojenie się złamania przebiega według pewnych stałych etapów i wpływ na ostateczny rezultat leczenia ma wiele czynników. Najważniejszy pośród nich jest wiek pacjenta.

Ryc. 13.2. Złamania z oderwania (awulsyjne) w obrębie kończyn dolnych są domeną wysiłków sportowych: a) oderwanie guza kulszowego; b) oderwanie kolców biodrowych — górnego i dolnego (1,2) oraz guza kulszowego (3); c) przerwanie rzepki (1) i wyrwanie guzowatości piszczeli (2); d) oderwanie guza piętowego; e) oderwanie podstawy V kości śródstopia.

Ryc. 13.3. Złamanie typu „zielonej gałązki”., charakterystyczne dla dzieci (mankiet grubej, elastycznej okost-nej nic ulega przerwaniu).

i

i ’