Foto0670

kie nadaje mu 3. Rudniański. Zdaniem tego autora⁴³ silą w aenste prakseoło-gicznym i społecznym - w odróżnieniu od definicji z dziedziny fizyki* to zasadnie posiadane zasoby - tak w sensie materialnym, jak i informacyjnym i energetycznym. oraz umiejętność korzystania z nich. Szczególnego podkreślenia wymąga drugi człon tego sformułowania- Chodzi o to. że jeśli nawet ktoś posiada duże zasoby, lecz nie potrafi ich właściw ie wykorzystać tzn. odpowiednio produkować, obracać pieniędzmi, umiejętnie analizować informacje* stosować właściwy strategię i taktykę walki czy gry - to trudno byłoby mówić* że ma on siłę. Owszem, może mieć on siłę, jeśli uświadomi sobie aktualne i potencjalne elementy swojej siły, ale i swoje słabości; jeśli nauczy’ się korzystać ze swoich zasobów i rozwijać je z pożytkiem dla siebie i dla otoczenia w formie prowadzonej z tym otoczeniem specyficznej gry⁴⁴- Czyli potencjalnie może mieć siłę, lecz aktualnie jej nie ma. Dlatego też obecnie (sic! - czas - uzup. M.C.) może go zwyciężyć (czyli też wygrać z nim w sensie kooperatywnym) ten, kto ma mniejsze zasoby, ale większą umiejętność operowania nimi, większą sprawność działania. Powyższe spostrzeżenia są często potwierdzane w tzw. życiu codziennym. Mogą one stanowić inspiracje do badań, ale także być przydatne w działalności praktycznej, m.in. w dydaktyce.

Nie należy wszakże zapominać o tym, że tak rozumiana siła wymaga również wytrwałości, uporu w dążeniu do celu, cierpliwości w pokonywaniu pojawiających się wówczas trudności. Niestety, życie dostarcza wielu przykładów na to, że cechy te zastępuje nierzadko tzw. słomiany zapal i kampanijność. Stanowi to poważne wyzwanie nie tylko dla rola rodźmy i szkoły, ale i dla innych autorytetów, tak potrzebny<ch w każdej gsrapiie społecznej Z punktu widzenia ponaeb bs^neczeństwa i obrcmnośca Jes to Jednak Jeszcze stosunkswo słabo zbadane i opisane zagadnienie.

'ftsponmumcj wczesriiig wy^rBKaftcKi, ^ie i eSastyczncscs - jako waron-kow efektywnego dbniftmia a rozwcja - ddbrze steaty ^spójność ps^dk2iui^T* aa-remuns pcpedyTSicasaocaSowKŁŁjiŁ. i spoteczEsycfc. Hfc tySko zwiesza ca® emalię ii kcmoBnatipe anuąsę. 9tsz cakce pntycajwHi ssę do zacłnowanis waględ-neji    |j^<dknEaaep 3 spotecznej acze®tec wwedy. gsły w różnych sy~

TBncjniffti ekSEanaicwchi ^upL w aprafrnycfe sytuacjach fcn^sowydi) treeb® ętv «aqnmrsacr muine.    dkeyzjfŁ. a&e także sprawne, skuteczne i efektywne

dziaJunia: oc^ wspó&ferafania^.

Mbwuą: oadp busze ssę o&nwet pod uwagę takie Jej aspekty, jak" pryczna i zdrowotna, siła ekonomiczna, sita militarna ale także skat intelektu.

⁴⁹ X. ftudmanaki. Sfera dachowa t moralna człowieka jako realna siła w walce zbrojnej i niczbroi-nć£.IjwtjTradyęje t współczesność etosu oficera W?. WAT. Warszawa 1997.

W' biznesie nogą być to elementy gry kooperatywnej, a w przypadku np. watki z terrory zmem

siła morabm, siła woli siła organizacyjna oraz inne jeszcze element) czy rodzaje szeroko rozumianej siły. Jednak każdy z tych wymiarów’ sił) w oderwaniu od innych niewiele znaczy. Również w tym przypadku potrzebny jest zrównoważony rozwój. Jeśli bowiem ktoś np. jest silny fizycznie, a upośledzony umysłowo (intelektualnie), to trudno oczekiwać, aby zapewnił on bezpieczeństwo sobie w coraz bardziej złożonej rzeczywistości współczesnego świata. Może nawet zdarzyć się, że zachowania takiego .podmiotu” będą mało korzystne, a nawet niebezpieczne nie tylko dla niego, ale także dla jego otoczenia. Przy kład „słonia w- składzie porcelany” czy’ „wariata z brzytwą” zdaje się dobrze przemawiać do naszej wy obraźni.

Albo inny przykład siły w odniesieniu do gnę>y przestępczej. Może ona dysponować siłą fizyczną i materialną a czasami nawet siłą intelektualną (np. mafia) oraz dobrą organizacją i sprawnością działania. Powoduje to, że w pew nym przedziale czasu grupa ta jest silna i skuteczna. Jednak w dłuższym wymiarze czasu ujawnia się jej słabość. Bowiem charakterystyczny dla grupy przestępczej system wartości i jej specyficzne, nie liczące się z prawem normy oraz związane z nimi postawy', zachowania i działania jej członków powodują, że dla „zdrowej” części społeczeństwa staje się ona „ciałem obcym”, czymś w rodzaju społecznego „nowotworu”. Wtedy zaczyna się początek końca takiej grapy, a podejmowane wówczas działania przez wyspecjalizowane służb) przypominają zabieg chirurgiczny.

Warto jednak pamiętać, że żadne - nawet najliczniejsze i najbardziej profesjonalne - służby nie są w stanie poradzie sobie ł tym problemem, jeśli poziom kultury' bezpieczeństwa obywateli będzie „wygodny” dla przestępców'. Nie można powiedzieć, że w tym zakresie niewiele już mamy do zrobienia. Podobnie zresztą jak w odaiesiesMtt do nie mniej grożnęg, ale za to mniej widocznej „ckoroby społecznej”, jaką jesa k&nqpqja. Osłabia ono prawie wsżcsskie rodzaje sB witalnych spoteczenstwa. zagrażając podstawowym wymsirorai bespoeeseństwa^. Również W' tym przypadku skuteczność zwalczania tręjj „choroby spoteczs&ęjT. ssjoowiącejj rodzaj pełzającego ksyzysu. w da&żym stepami należy <od dura&Kra i ponoema kultury besp«ecsstts£wa oby watefi. Od ich domi-mgącego systou wartości, nocm i postaw, ale także od iwsąwBsych tt. radKwan ta<i> w {dualnych, draha i współ&iałacK -■ także z    »¹

stytucjami i służbami zwalczającymi tę groźną „chorobę społeczną”. SB¹. potrzebna do walki a tym zagrożeniem, te nie ty tko stan wiedzy | oastawieaia emocjonalnego. rozumiane jako elementy postaw, ale także oJ^ottiedtt ^'S¹8« wartości i norm (formalnych i nieformalnych^ Pojęcia te wchodzą h skład szerszej kategorii - kultura bezpieczeństwa, która - jako efetneat szeroko rozumianej obronności - może być porównywana do ..społecznego układu ttwnuno-

1

Chodzi o bezpieczeństwo ekologiczne i zdrowotne, ekonomiczne i połilyczoe. publiczne i truti-