miejscu i czasie) będą o tym pamiętać. Przykład ten można odnieść prawie do wszystkich sfer działalności podmiotu, nie tylko w wymiarze personalnym i w odniesieniu do prawie wszystkich sfer bezpieczeństwa, także gospodarczego, politycznego i społecznego.
Przykłady przybliżające czasowe I przestrzenne przesunięcie relacji zwrotnej między środowiskiem technicznym a środowiskiem społecznym można odnaleźć w wielu sytuacjach. Np. błędy projektowe przy budowie obiektu lub niewłaściwa jego eksploatacja niosą z sobą czasami tragićzrte skutki, które jednak objawiają się dopiero po pewnym czasie 1 to niekoniecznie W Stosunku do tych. którzy popełniali błędy projektowe lub eksploatacyjne. Przykłady tragedii elektrowni atomowej w Czarnobylu czy zawalenie się bali; ifiłgowej w Chorzowie przemawiają wyraźnie do Wyobraźni człowieka - niestety Zbyt często dopiero fKfsifndurh Jest to fOwnież przykład przesunięcia w Czasie i W przestrzeni skutków cyklopowej recepcji’' relacji podmiotu z jego otoczeniem.
W fiiusjseh immidiii t oiuteeniem - przyrodniczym i społecznym (w tym takie z samym sobą)< ale i ze środowiskiem kulturowym - powstaje ■ »rozwija się kultura, tworząc środowisko kulturowe (patrz rys. 4 i ij, otocgenie I człowieka, jego środowisko jest jakby nasycone kulturą.- Jednocześnie kultura s przenika człowieka* jest takie w jego „wnętrzu^. Elementem szeroko rozumie H Hej kultury, a bardziej konkretnie - kultury symbolicznej - jest luftirnuiejit i / wfetliit; fgft znaczenie dla bezpieczeństwa opisano w wielu pozycjach litemtu-e ry : Znaczenie informacji dla bezpieczeństwa zawsze odgrywało walną rolę i filatego ód wieków poświęcano im duią uwagę, a lob znaczenie w cywilizacji | informacyjnej i w cywilizacji wiedzy 3 rośnie.- Niestety, jak wykazują bada-* flis11 * poziom kultury informacyjnoskomunikacyjnej w naszym kraju zbyt często pozostawia jeszcze wiele do życzę nie, Wpływa to niekorzystnie na budowanie i fonktyonowanie systemów /nformaeyjno=*omunikaeyjoychi co uwidacznia się szczególnie w trudnych, kryzysowycii sytuacjachMa także duże znaczę nie dla zapewniania bytu i rozwoju w tzw, sytuacjacft normalnych- He? ndpo wiedniego poziomu kultury inforwaeyJnodu>munikaeyjnej obywateli, a szc/i gćinie decydentów, budowanie społeczeństwa informacyjnego i społeczeństwa wiedzy może nie przynosi oczekiwanych rezultatów, Tymczasem, Jak się wy* deje, problemaiyka ta nie znąjdwje jeszcze odpowiedniego odzwierciedlenia i Waniach i w procesie dydaktycznym- Może to wskazywać* że Injarinułju
■ i (tttoHKŚah jg bpiiAwffltMwy IDtunuwyjiH, SiZMUtn MMfetśOiB* wy/WSn*#
fcatahr rvev, I ^potaftttóstwc uitwumyyw, Wwwwit i wt \ miu
Wmj$, SB Wwww M)'U Kaliw# r Mura
jfaifpydi$ wyuifw/4- ntwfoWM .* twuw/nk/^ui. WWo,,* wv>itłU hudaś
-ty JwWmw 2W#
I wiedza oraz kultura informacyjno-komunikacyjna zbyt rzadko jeszcze w systemie wartości lokują się na czołowych miejscach.
Tymczasem dziś już wiadomo, że wartości jako element kultury, także kultury bezpieczeństwa (patrz rysunek 16), stanowią swoiste , jądro” czy „oś” funkcjonowania podmiotu, a zarazem „filtr”, który kształtuje sposób percepcji (postrzegania) przez niego otoczenia. Wartości wpływają jednocześnie na sposób myślenia podmiotu i na jego postawy oraz na zachowania i działania podmiotu W relacjach Z otoczeniem. Warto jednak pamiętać, że elementem kultury są takie noMty, czyli sposoby osiągania wartości . Wartości, uotttty, posiewy, zachowania l działania stanowią empiryczne wyznaczniki kultury bespieezśft-siwa danego podmiotu (rysunek 16), razem z jego tożsamością.- która - miedzy innymi - jest przez te czynniki (elementy) kształtowana, spójność ? harmonia wymienionych wyżej elementów kultury bezpieczeństwa ma wpływ na szeroko MtułiUśfid zdrowie - podmiotu i jego wiuly&jfy fizya/ufa psyJhićZHfy uuji-abitt i imlśkumlną"', ale także na jakość relacji miedzy podmiotem a jego otoczeniem. W wieku kultura bezpieczeństwa i jej elementy stanowią, podstawę szeroko rozumianej obronności .• Niestety - zbyt rzadko zagadnienia te uw/głgdniane są w badaniach problemów bezpieczeństwa i obronność?, w dzho laInośei praktyczne) - nie tylko edufcMyjńój i wytdiuwawezej, ale także podczas podejmowania przez elektorat walnych deeyzjj, np, w czasie wyborów do władz samorządowych.
Rehwję mpuirywm te wgględu nu fili §kulki dla biepiiigińsfWM
dookreślone. dlatego nazwa sie je wygwanlamiB b/ relacje putyiywnu, określane jako (i ),
(?/ relacje nu^aiywiut, czyli guaruiwlu (4 Każdy z tych rodzajów relacji możemy rozpatrywać w różnych sterach życia i działalności podmiotów, na różnych płaszczyznach bezpieczeństwa Można wi$c analizować je w odniesieniu do przedodotowycji wymiarów be/ pieezeństwa, takie!) Jak- bezpieczeństwo ekologiczne i zdrowotne, ekonomiczne i polityczne, publiczne i militarne, informacyjne, kulturowe t społeczne i inne, w odniesieniu do bezpieczeństwa naosJowego, ale także w wymiarze miedzy narodowym,
nAnf, .(.ii
'.ImT/J o//.iM,wi<. ń/y • /u> jM^tśuczA*,
■'iiąlo »a<3łu*;iil/ «/4$«ĆW CbftHMMdfll* S/W/tfjl W :M. KuUłtf# klSZ'
wwy-ęóew# i Wyć |p i