0009201

Pr.

( 146 )

Pr.

» na jest świętym jego, których chciał u Bóg wiadomemi uczynić bogactwa ■i chwały tego Sakramentu, którym jest Chrystus. » (ad Colossen. Cap. 1.)

PRACA Labor. Bierze się najprzód za utrudzenie ciała. Homo na-scitur ad Zaborem. 2) za utrudzenie ducha, vide humilitatem meam, et taborem meum. 3) za kłamstwo, niesprawiedliwość. Sub lingua ejus tabor et dolar. 4) za owoce pracy. Omnes laborcs tuos comedet populus, qucm ignoras. (Deulor. Cap. 28.)

PRAWA RĘKA. Prawica, Dextra, ręka prawa oznacza potęgę, siłę. Pismo przypisuje prawicy Boga wielkie skutki jego wszechmoeności. Dex-tera tua Domine percussit inimicum. Siedzieć po prawicy Bogu, kładzie się pospolicie jako posiadanie równości w chwale i mocy. Syn Boski jest nam wystawiony jako siedzący po prawicy ojca. A modo oidebitis filami homi-tiis sedentem a dertris cirtutis Dei. Prawica u Hebrajczyków oznaczaia stronę południową, jako lewica stronę północną. Oskarżyciel stawał pospolicie po prawej stronie oskarżonego. Diabolus slet a dextris ejus. Częstokroć w sensie wcale przeciwnym, bydź po prawicy u kogo, znaczy bronić go. Pan jest po mojej prawicy, ażebym nie był wzruszony. Psalm. 108.

PRAWDA. Ferilas. Najprzód należy dać okres tej cnoty: co to jest prawda ? zgodność myśli z mową , to jest prawda. Bierze się 1) za to co jest przeciwne kłamstwu, in ore eo-rum non estoeritas, 2) za rzetelność w- dopełnieniu swych przyrzeczeń. Be-nedicltts Dominus , ąui non abslulit misericordiam, et rerilatem suam a Domino meo. 3) Elieser oddaje Bogu dzięki, iż dotrzymał słowa, które dał był Abrahamowi. Prawda wzięta w tćm rozumieniu, łączy się pospolicie z miłosierdziem; tak Daw id mówi o samym sobie: Miserinordia lua et ve-ritas tua semper susceperunt me, dla okazania : że Bóg obdarzał go łaskami w przeciągu jego życia ; prócz tego jeszcze przyrzekł mu dar dotrwania w dobrem aż do końca. Przeciwnie zaś nie dał Saulowi tylko stan królestwa , i niektóre łaski doczesne, a odmów ił mu dania dotrwania: i w tćm to rozumieniu, uczynił mu miłosierdzie lecz nie prawdę. In neritate lua humiliasti me. 4) zuaczy prawo Boskie , Prosler-nelur veritas in terra. Prawo Boskie będzie zdeptane na ziemi. Daniel przepowiedział, że bezbożny Antyoch, wszelkich użyje sprężyn na zniszczenie czci zewnętrznej religii. 5) Poję-tność , dowcip , opus texlile viri sa-pienlis judicio, et iwriłale praediti. Racyonał Kapłański był dziełem tka • nem ręką człowieka rozumnego, pełnego rozsądku i znajomości w sztuce swojej. 6) Bierze się za samego Jezusa Chrystusa, który jest prawulą szczerą i przedwieczną, prócz której niemasz innej prawdy ale oszukanie. Ego sum via, neritas, et vita, to słowo prawda, było wyryte na Racyo-nale sądu z owem nauki. Pones in Rationali judicii doctrinam et verita-tem. (Exod. Cap. 28.)

PRAWO Lex. To słowo zuaczy w powszechności wszelkie rozporządzenie lub rozkaz uczyniony od Przełożonego, który obowięzuje tych,

Po.    ( 147 )    Po.

którzy są pod jego zwierzchnością. YV piśmie bierze się za prawo Mojżeszowe czyli starozakonne, a niekiedy za całą religiją Żydowską , dla różnicy Ewangelii i religii Chrześciańskiej, Mojżesz był pierwszym prawodawcą, i prawo jego jest najdawniejsze z tych, które są znane na śniecie, ponieważ: gdy byto dane, ludzie byli w lak grubej niewiadomości , iż nie byli zdatni z samych siebie -przyjąć go, a tćm mniej postanowić je. Nie widzimy nawet, ażeby który naród miał księgę prawa pierwej przed Hebrajczykami napisaną. Powszechnie czyni się różnica pomiędzy prawami naturalrie-mi, i prawami pisanemi. Prawem natury zowiemy to, które jest wyrażone na sercach naszych , jako to: obowiązek czczenia Istoty najwyższej , szanowania rodziców, nie czynienia lego innym , ezcgobyśmy nie chcieli żeby i nam czyniono i t. d. — Prawa pisane , są to rozmaitego rodzaju, moralne, cywilne i ceremonialne ustawy; moralne: są to tylko wnioski i tłumaczenia prawa naturalnego. Cywilne ściągają się do powinności ludzi pomiędzy sobą , do porządku i policyi kraju. Ceremonialne nakonicc urządzają cześć zewnętrzną, która się przynależy Bóstwu. Różniące się pomiędzy sobą te prawa, są z osobna opisane w księgach Mojżesza. Prawo bjlo dane Hebrajczykom za pośrednictwem Mojżesza na górze Synai, w dni czterdzieści po ich wyjściu z Egiptu, r. ś. 2513 było ono ogłoszone pośród przygotowania jak najstraszliwszych grzmotów i błyskawic, ponieważ Bóg mając do czynienia z

licznym gminem niewolników, mniej czułych na dobrodzejstwa, i którzy nie mogli bydź zniewoleni inaczej, tylko bojaźnią kary i śmierd , przeraził ich zmysły przedmiotami strachu, tak dalece , iż drżał sam Mojżesz pośrednik przymierza. Tak tedy to prawo we wszystkich okolicznościach swego obwieszczenia, nie miało nic, coby nie było straszliwe, i coby nie zdawało się unosić człowieka do oddalenia się od Boga, jako od Pana zbyt surowego i nieprzcblagancgo. Przeciwnie wszystko jest przyjemne w no-wćni prawie łaski, wszystko zabezpiecza człowieka, wszystko wzywa ku zbliżaniu się do Niego z ufnością, jako do ojca pełnego dobroci i czułości. •Nic odebraliście wy wcale (mówi » Apostoł) ducha służebniczego , dla » powodowania się jeszcze bojaźnią, " ale odebraliście ducha przysposobienia synów, przez którego my wołajmy: Ojcze mój.. Prawo owe nie-będąc jak tylko cieniem rzeczy przyszłych , które niedoprowadzało wcale do doskonałości; trzeba zatem było a-żebyChrystus dopełnił lego, naczern zbywało mu, gdy obejmowało tylko obietnice i figury. Takci sam Chrystus powiedział: »iż nic przyszedł » znieść prawa ale wydoskonalić je. • Tak tedy prawo Mojżesza zostało w niejakim sposobie zniesione przez E-wangelją, która nam zjednała wolność synów, zamiast ducha niewoli, który panował w starym Testamencie.

PRIAPUS, bożyszcze haniebne, czczone od Pogan, szcególniej w Lamsaku, po nad Helespontem , gdzie się urodził. Pismo wspomina o tem