Foto0753

dbń    profanów hapkaeostwa. Dobrą podstawę do opracowania

pojfdM ąv$h tata* (potrą etap kooceptualizacji - tabela 10) mogą stanowić także pneaftwae w pedrcetiiatach 4.1 i 4.2 rozdziału 3 refleksje teoretyczne i Kodłdte. składające s% na najszerzej rozumianą metodę badań problemów bez-ffeess&s^ttifc,

1\ NiibńiezaeKd.Kcbruk i narzędzi batbttczych \\ykorz\smv3Df w 'hainndbpvkenók bezpieczeństwa

I.W5KSHY		Kurtdai badawcze
ANarrawA	9 amkKfyauaytnryjren Cl ahkoty mdpwidŁSitre*) Q jTTłkiaty poanowoj	• 'fcwesStoTBiFiusa »rik«fly
WYWIADU	^ wywiadu sSorrreilt?^ WJlTggjO v wywiadu swobodnego V in?K!	•    arkusz wywiadu •    dyspozycje do wywodu •    inne
OBSERWACJI	❖    ucrestniaącej ♦    postronnej	•    dziennik obserwacji •    arkusz obserwacji
CKSPCRYMCT	| jadnaj grupy ► grup równoległych v grup rotacyjnych	* wszystkie narzędzia wykorzystywane w innych metodach
ANALIZY DOKUMENTÓW	•    analizy ilościowej •    analizy jakafcoowej •    inn<*	•    arkusz analizy •    programy komputerowe •    Inne
1nn| _#_	Inna	inna ^Ł

W wętszym znaczeniu metodę badań w „naukach o bezpieczeństwie" rozumie się jako wypracowany przez badacza zestaw technik I narzędzi adekwatnych do rozwiązywanych problemów badawczych.

Ogólnie biorąc w badaniach problemów bezpieczeństwa korzysta się z: a/ metod teoretycznych; b/ metod empirycznych i d metod „mieszanych". Specyfika „nauk o bezpieczeństwie" i charakter większości podejmowanych w ich ramach problemów badawczych wymaga, żeby w badaniach wykorzystywać - w miarę możliwości | metody „mieszane"**, czyli metody teoretyczne i empiryczne oraz całą gamę charakterystycznych dla tych metod technik i narzędzi badawczych. Szeroko rozumianą metodę badań w naukach o bezpieczeństwie w syntetyczny sposób przedstawiono w tabeli 10, Spróbujmy więc nieco rozwinąć przedstawione w tabeli 10 elementy procesu badawczego. Na początku jednak jeszcze kilka refleksji teoretycznych.

^w feorzi) u* tao tana «£ i, SzTwnlri. Wrtęp <fc» metod i technik badań społecznych, Kmtmkc '7649,

Zbadanie określonego zdarzenia lub kilku zdarzeń (fałdów), cvch się w pewien logiczny ci^» tych zdarzeń (proces) lub yhadsmię konkretne-go zjawiska, czyli jego opisanie, wyjaśnienie (zrozumiane) i ewentualnie przewidywanie kienmku zmian, ale także zaproponowanie określanych cazaw^zaa naprawczych, jest możliwe dzięki zastosowaniu właściwe; metody badań, z wykorzystaniem odpowiednich leefamk i narapfcri tadnc^dL f*i ijja inipmy więc, że pojęcie gneiods” pochodzi z języka grecfcńggp (meihadas - badaue% W Stnmihr nyrazów obcydk metodę rozumie się jdo 4-) hódnir i konsekwentnie stosowany sposób postępowania dła osaągróęcai dknśianegp edu (oraz) w nauce - sposób badania rzeczy i zjawisk; «s?gś8 jrapd tajsemarnih przy- badaniu nsczywisaoiści; droga dochodzenia do prawdy* . Ze wzgłędo ni logiczny fok procesu badawczego wyróżnia się - nafogółniej biorąc - empdrycz-me i toantyeme badania nauŁcwe*⁰, Przejmując taki ogólny podział badań sa-ukowydi warto zauważyć, że badania empiryczne 3 teoretyczne różnią się, między' innymi, wykorzystywanymi metodami, technikami 3 narzędziami badawczymi

Warto jeszcze raz przypomnieć, że pojęcie mendy badawczej nie jon jednakowo rozumiane przez wszystkich metodologów. Na przykład T, Kotarbiński napisał, że „przez metodę nąjogólniej rozumie się sposób, nieco węziej sposób systematycznie stosowany. We wszystkich przeto dziedzinach zachowania się celowego bywają do użytku metody („, j” , W znanym w wiolu uczelniach podręczniku metodologii*¹ J, Sztumski napisał: „Przez metodę rozumie się na ogół system założeń i reguł pozwalających na takie uporządkowanie praktycznej lub teoretycznej działalności, aby można było osiągnąć cel. do jakiego się świadomie zmierza”. J, Pieter pojęcie metody rozumie szeroko i zalicza do niej „wszystkie procesy, które zachodzą w trakcie badań naukowych od momentu powstania problemu, do jego jakościowego i ilościowego opracowania wyników’¹*⁹. Ten sposób rozumienia metody wydaje się szczególnie użyteczny w badaniach problemów bezpieczeństwa. Według S. Nowaka metoda badań to powtarzalny I skuteczny sposób rozwiązywania ogólnego problemu badawcze* go” Zdaniem lego autora metoda badań empirycznych to tyle, co określony powtarzalny sposób uzyskania pewnego typu informacji o rzeczywistości, nic* ^u i. Tokarski (red,), Słownik wyrazów obcych. Warszawa 1990.

^M E, Wiśniewski, Metodyka wojskowych badań naukowych, Warszawa im (/ I, Z, I.». 43,

** Wątpliwości mogą wynikać z lego, że trudno wyobrazić sobie naukowe badania o charakterze li tylko empirycznym. Każde naukowe badania empiryczne powinny opinać sic na podstawach teoretycznych,

” T. Kotarbiński, Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk. Wrocław 1990.

^M i. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Wyd. naukowe Śląsk, Katowice 2005, s. 68,

H1. Pieter, Ogólna metodologia pracy naukowej, Wrocław-Warszawa 1967,170.

** S, Nowak (red,). Metody badań socjologicznych. Wybór tekstów. Warszawa 1965, a, 13,

221